حس من اینه که مخاطب رهگذر و غیرحرفه ای تئاتر که این اجرا رو می بینه در محاصره ی دکور پرخرج و صحنه آرایی جذاب و گوناگونی طراحی لباس های الوان و رقص ها و آوازهای حرفه ای و قابلیت های بهره گرفته شده ی سن داینامیک تالار وحدت که همگی البته از نقاط قوت این نمایش هستند؛ از عنصر بازی بازیگران و حفظ اصالت نمایشنامه که اولی ضعف جدی و دومی صدمه ی جدی داشت غافل خواهد ماند. مگر مخاطبی که فن بیان بازیگران، یکدست بودن و قدرت اجرای فیزیکی اونها در قیاس با مثال های خوبی که از نمایش های کلاسیک دیده و صدمه ندیدنِ یک نمایشنامه ی فی ذاته جذاب از اریک امانوئل اشمیت و آلوده نشدنش به شوخی های اینستاگرامی فضای مجازی فارسی براش مهم باشه.
در این اجرا اگر بدن منعطف و ایستایی صحیح و فن بیان تئاتری لازم و پویایی اجرای بهنام شرفی رو فاکتور بگیریم و صحنه و دکور و لباس رو از این بازیگران کسر کنیم؛ بازی های چهل تکه ی بی تناسبِ پر تپق و محاوره و غیر کلاسیک و دستبردهای دلخراشی که در اقتباس نمایشی از ترجمه ی خانم حائری از کتاب شده خودش رو نمایان می کنه. محض رضای خدا پاریس قرن هجدهم رو دارید تصویر می کنید و حتی اگر تصمیم گرفته اید به محاوره صحبت کنید چرا انقدر نارسا و دم دستی و به شکل یک اجرای بداهه از یک جُنگ شادی؟ چرا آلوده به شوخی های جنسی سطحی و جوک های اینترنتی فضای مجازی فارسی؟ تئاتر ایران جایگاه رفیع خودش رو انقدر می بایست تقلیل می داد؟ فقط برای جذب پول وفروش از مخاطب عامی که دنبال جُنگ های شادی می گرده و نه تئاتر؟ مخاطب سریال های سوپرمارکتی که انقدر از تئاتر دوره که فکر می کنه باید به سوال ها و دیالوگ های بازیگران روی صحنه واکنش نشون بده و تکه پرانی و مزه پرانی کنه و داد بزنه و با اونها حرف بزنه. بچه های قد و نیم قد چهار ساله و شش ساله و هشت ساله رو بیاره تا تئاتر رو به فنا بدن. گویی که به سیزده به در اومده. و بیاد و با هر تکه ی با زرنگی گنجانده شده ی پرارجاعی کف و سوت و جیغ بزنه و بگه به به چقدر لذت بردیم از این نمایشی که هر چه بود فردریک اریک امانوئل اشمیت نبود. امیدوارم این نقد تند رو از منظر دلسوزی و افسوسم در باورِ حقیقتِ اضمحلال تئاترهای باشکوه کلاسیکی که مدت هاست دنبالشون می گردم و پیدا نمی کنم ببینید و نه خصومتی و عداوتی با کسی.

حس غم و لذت توامان از موضوعی حساس و کم پرداخته و گره خورده با ترس ها و نشخوارهای ذهنی و افکار مگوی بیشتر انسان ها ... شاید نیمه ی ابتدایی نمایش می توانست ریتم تندتری داشته باشد ولی به دلیل جرات بالای نمایشنامه نویس و پردازش پرریسک کار که خوب هم از آب در آمده بود قصد ریزبینی و ایرادگیری از این تذکر علنی اما لذتبخشِ وهم آلوده به انسانِ فراموشکارِ معاصر را ندارم. فقط برای نویسنده ای کاردرست و کارهای بعدی اش خیلی کوتاه اینکه: به بچه ی گربه، توله نمی گویند.

بعد از خسته نباشید به گروه اجرایی نظرم رو در قالب چند نکته بیان می کنم. ما در ایران مثل همه جای دنیا یه چیزی داریم به اسم تئاتر که بازیگران در اون سعی می کنن احساسات و روح روایی اون نمایشنامه رو در ژانرهای مختلف با بازی های تحسین برانگیز خودشون به تماشاگر انتقال بدن و یه چیزی هم داریم به اسم جُنگ شادی که در خلاء عدم وجود استندآپ کمدی حرفه ای از سالهای پس از انقلاب شکل گرفته که برعکس تئاتر در بقیه ی جاهای دنیا ندارن که عبارت از اینه که یه عده با صورت های به زور خندان میان و یه سری جوک های از کمر به پایین رو به اضافه ی یک سری جوک های نخ نما و لوس تلگرامی و اینترنتی به خورد بیننده می دن و یکی هم اون پشت اُرگ می زنه. حالا به نظر من در ارتباط با این نمایش، ارزش هنر و تئاتر در این بود که تلاش بیشتری کنند که این نمایشنامه ی کمدی - اجتماعی فوق العاده ی نیل سایمون رو در بازی ها، به اجرای این جُنگ ها تقلیل ندن و نزدیک نکنن. منظورم شوخی های جنسی نیست که خیلی هاشون در متن اصلی هم هست؛ بلکه منظورم خرج انگیزه ی بیشتر در ادای کلمات و انتقال حس و حال واقعی مناسبات بین کاراکترهای این نمایشنامه به بیننده بود. بازی های بی انرژی و بازیگرهای بعضا مشخصا خسته از تکرار نقش و ادای دیالوگ ها که یهو در لحظه ی شکل گیری یک خنده به زور یا گاها از دست در رفته صورت خودشون رو شاد می کنن یا به خنده می افتن (که تقریبا اصلا در کارهای نیل سایمون فقید، بازیگر نباید به دیالوگ طنز خودش بخنده - می تونید اجراهای بریتانیایی و برادوی از اقتباس ها یا خود آثار سایمون رو در یوتیوب ببینید). درضمن از حس خوب و تبحر اجراگر موسیقی های قبل و متن کار هم بسیار لذت بردیم. بازی بازیگر کاراکتر Mariette Levieux یعنی خانم دنیا مستعلمی در ایفای ابعاد و داینامیک نقش شون در نشان دادن پیچیدگی عواطف و روابط بین انسانی درخشان تر و بهتر از سایرین بودند.

من به گروه اجرایی خسته نباشید می گم. مشخصا با علاقه تلاش خودشون رو کردند. دو بازی خوب، یک بازی متوسط و سایر بازی ها بسیار ضعیف و در مجموع به شدت غیریکدست بودند. فضا به هیچ وجه مناسبِ بروز جذابیت های بصری بالقوه ی این نمایش نبود. و اگر بخوام نظر واقعی و صریح خودم رو که یک مخاطب حرفه ای و قدیمی تئاتر هستم بگم: این یک ساعت برای من به معنای واقعی کلمه، شکنجه بود.

فرم یا محتوا؟ هردو
با تک تک سلول هامون لذت بردیم.
و بس.

دیشب به توصیه ی استادم، جنابِ قطبی زاده ی عزیز، با چند نفر از دوستان، به تماشای نمایش خارشتر رفتیم. در ابتدا از متن بسیار روان و جذاب و نمکینِ ... دیدن ادامه ›› نمایش، نوشته ی هدی آهنگر که همه چیز از قصه و اوج و فرود و پردازش شوخی ها به اندازه شروع و به اندازه هم پایان می یافت به شدت لذت بردم. بازی های یزدان فتوحی و هدی آهنگر در قصه ی زوج دوم و سپس بازی اتابک نادری و الهام شعبانی در قصه ی زوج سوم جاافتاده تر و مقبول تر از زوج اول شکل گرفته بود. روال تعویض صحنه و دکور و نور ساده و بی ادعا ولی کافی نمایش رو هم دوست داشتم. به عنوان نمایشی سرگرم کننده و مفرح که مانیفست روشنفکری و نصیحت و قصد تحول جهان و جهانیان رو هم نداره بسیار به اندازه و قابل پیشنهاد برای دوستانیست که می توانند عینک سخت گیر و ایرادپسند رو در آورده و با روحِ شوخی طلب و کودک درونشون یک شبِ گرم خرداد، خودشون رو محظوظ از این طنازی کنند. ولی نکته ی خارق العاده و واجب الاشاره ی این نظر، ناظر است به هنرمندترین آرتیستِ این نمایش که اگر در لیست عوامل درست خوانده باشم جنابِ علی سینا رضانیا هستند. آهنگساز و نوازنده ی زنده ی همزمانِ نمایش که با چیره دستیِ باورنکردنی خودشون گیتار و تار و سنتور و ویولون سل و نی و درام و ساز دهنی و چند تا ساز دیگه رو با هم به تناوب و به مدت یک ساعت و نیم و خستگی ناپذیر به بهترین شکل اجرا کردند به طوری که گاهی ناخواسته ثانیه هایی از اجرا رو به بهای موشکافی از تبحر فاعلِ چنین نغمه های دلپذیر و متناسب و متنوعی از دست دادم. به ایشون و انتخابِ گروه نمایشی نسبت به استفاده از چنین هنرمندی تبریک می گم. امیدوارم که امثال چنین نمایش هایی به جای جُنگ های لوس و جلف و کمدی نمای معمول که حتی اسم تئاتر نمی گیرند بتونن سلیقه ی مخاطب ایرانی رو از نمایش کمدی با کیفیت تغییر بدهند.

نمایش پزشک نازنین، در کل نمایش خوبیه که دیدنش رو به سایرین پیشنهاد می کنم. ظرایف زیادی در متن و اجرا داره. گروهِ بازیگرانِ اکثرا نوجوانِ کار همگی شوقِ بازی دارند و این با جون و دل بازی کردن در تک تک شون مشهوده و این موضوع در سراسر خرده نمایش ها بسیار محسوس و لذت بخشه. البته منکر این نیستم که تسلط و بیان و بازی های درخشان و اجرای یکدست توسط همین گروه و جذابیت و کشش متن در پزشک نازنین به اندازه ی کار زیبای دیگر آقای خطیبی یعنی چخوف خوانی نیست ولی این موضوع حقیقتِ لذتبخش بودنِ تماشای کار رو نفی نمی کنه. ممنونم از اشکان خطیبیِ حرفه ای، آقا منش و خوشرو که نه تنها تلاش و وقت و انرژی بسیاری که برای این کار گذاشته در تک تک بازی های گروهش مشهود و نمایان بود بلکه در هر اجرا هم با صرف همین وقت و انرژی استقبال زیبایی از تمامی تماشاگران میکنه و به زیبایی در اجرای دو شب قبلِ چخوف خوانی در انتهای اجرا توضیحات کامل و بسیار لازمی از فرهنگ تماشای تئاتر با زبان شیوا و اصولی برای تماشاگرانِ بعضا ناآگاه مطرح کرد. چون این مسائلی هست که نیاز به فرهنگ سازی داره و گاها موجب رنجش تماشاگران حرفه ای تئاتر میشه. ای کاش همیشه این مسائل در انتهای هر اجرای تئاتر تا حصول به نتیجه ی قابل قبول مطرح بشه.

نمیخوام ساعت ها انرژی و هزینه و وقت نگارش و پیاده سازی و تمرینات و غیره رو با این نظرم نادیده بگیرم ولی واقعا چنین نمایش هایی تئاتر نیستند. جنگ خنده هستن. بازیگران آماتور که هنوز به پختگی نرسیده اند. و دریغ از یک لبخند در سراسر این یک ساعت و نیم از محصولات یک نمایشنامه ی کمدی. شوخی ها بسیار لوس و ابتدایی. بازی ها گل درشت و دبیرستانی. تمام اینها رو گفتم تا شاید مخاطب جدی و حرفه ای تئاتر مثل من اشتباه نکند و هزینه و وقت خودش رو برای این جنگ خنده صرف نکند. چنین اجراهایی سطح پردیس تئاتر شهرزاد رو هم پایین میارن واقعا. انتظار حداقلی از یک تئاتر داشتن اسکچی پخته، هدفمند، فن بیان و بازیهایی در خور و رسا و دیالوگ ها، مونولوگها، پرده بندی ها، جابه جایی ها، صحنه پردازی ها و پرداختی حرفه ای ست. وقتی کاری هیچ کدام از این الزامات حداقلی را نداشته باشد حیف است که اون رو تئاتر معرفی کنیم و تماشاگر فهیم و فرهیخته ی تئاتر ایران رو تضعیف کرده و سطح سلیقه ش رو در حد ویدئوهای طنز اینستاگرامی آماتور پایین بیاریم.