تیوال حسین چیانی

حسین چیانی (chiyanihossein) درباره نمایش این ساعت وجود ندارد i

مرگ به‌مثابه تداوم اضطراب: تئاتری از بی‌قراری‌های تثبیت‌نشده

“این ساعت وجود ندارد” تجربه‌ای منحصربه‌فرد در قلمروی تئاتر بدن‌محور است که با اتکا به ترکیبی از تصویرپردازی ناپایدار، بازی‌های مبتنی بر کلاژ حرکت، تصویری از برزخ ذهنی و جمعی خلق می‌کند؛ برزخی که مرگ را نه به‌عنوان رهایی، بلکه استمرار فقدان معنا و هویت بازنمایی می‌کند.
این نمایش با تعلیق آشکار مفهوم زمان آغاز می‌شود و تا پایان، از هرگونه ساختار روایی متصل و علت‌معلولی پرهیز دارد. در نتیجه، تماشاگر ناگزیر است نشانه‌ها و خرده‌روایت‌ها را همچون قطعات پراکنده یک ذهن جمعی بازچینی کند. از این منظر، نمایش در هم‌نشینی تضادها استوار است: شور و رخوت، اندوه و شوخی، خشونت و نوازش، هم‌زمان و بی‌توضیح در صحنه حاضرند.
در بخشی از اجرا، پرفورمرها در حرکتی گروهی، به نوعی مواجهه نمادین با امر متعالی اشاره می‌کنند؛ زمانی که با حیرت خداخدا می‌کنند. این حرکت که می‌توان آن را بروز ناخودآگاه اضطراب اگزیستانسیالیستی و واپسین تمایل به دریافت معنا دانست. این رفتار که هم‌زمان با سکوت یا ایستایی کوتاه شکل می‌گیرد، ... دیدن ادامه ›› از جهت نشانه‌شناسی دو کارکرد دارد: بازنمایی نیاز انسان به توجیه مرگ از دریچه‌ی ایمان یا اسطوره و افشای خلأیی که در مواجهه‌ی نهایی، هیچ قطعیتی برای آرامش عرضه نمی‌کند.
چنین لحظه‌ای، در غیاب هر پاسخ فراطبیعی، به تجربه‌ای از تماس ناممکن بدل می‌شود که خود به‌تنهایی واجد قدرت تراژیک است. همچنین تکرار صدا کردن مادر در واپسین لحظه‌های زیستن، فراتر از یک واکنش صرفاً عاطفی، نشانه‌ای از بازگشت ذهن به نخستین و آخرین پناهگاه تعلق است. این نام‌بردن، همزمان دو کارکرد دارد. از یک‌سو، مرز فروپاشی روانی را ترسیم می‌کند؛ جایی که تمامی پیوندهای اجتماعی و روایت‌های فردی فرو می‌ریزند و تنها رابطه‌ی بنیادین و بی‌واسطه با مادر باقی می‌ماند. از سوی دیگر، کارکردی وجودی دارد؛ چون در آستانه‌ی محو کامل هویت، یادآوری این وابستگی، به‌مثابه آخرین ملجأ در برابر بی‌اسمی مطلق عمل می‌کند. این لحظه، در امتداد مضامین نمایش، عمق بحران معنا را آشکار می‌کند. جایی که انسان، حتی پس از بریدن از جهان، هنوز نیازمند گره‌خوردن به نخستین تکیه‌گاه خویش است.
یکی از لحظات کلیدی اجرا، جایی است که پرفورمرها پس از بازگویی خرده‌روایت‌های زیسته، با لحنی طنازانه این روایت‌ها را بی‌ارزش جلوه می‌دهند و همان‌طور که می‌خندند، انگار کنایه می‌زنند که آیا همه‌اش همین بود؟ و حالا نوبت نفر بعدی است که خاطره‌ای تازه را بازگو کند. این شوخی، همزمان نوعی فرار از اضطراب هویت است: وقتی نمی‌توانی معنای قاطعی از زندگی خود بسازی، آن را مضحکه می‌کنی. این نشانه، به‌خوبی در راستای درونمایه‌ی مرکزی نمایش عمل می‌کند. فروپاشی شأن روایت‌های فردی در دل یک تجربه‌ی جمعی که همواره امکان مسخره کردن و تهی‌سازی خود را در دل دارد.
یکی از دستاوردهای قابل‌توجه کارگردانی، خلق یک اقلیم بصری ناپایدار است. طراحی ویدئوپروژکشن، که در لحظاتی به خطوط درهم و کلاف سردرگم شباهت دارد، در لحظاتی صاف و موازی و در لحظاتی به شکلی شبیه خورشید بدل می‌شود، نه‌تنها هویت فضا را متغیر می‌سازد، بلکه به‌عنوان بازتابی استعاری از نوسانات درونی کاراکترها و جمع انسانی صحنه عمل می‌کند. این کیفیت سیال، به یاری نورپردازی حداقلی و پالت رنگی یک‌دست، چنان حضوری لرزان و گذرا برای بدن‌های بازیگران ایجاد می‌کند که گویی وجودشان هم در مرز حضور و غیاب معلق است.
حرکات بدن، که گاه در دوگانگی میان جذب و دفع یا صمیمیت و پرخاش نوسان می‌کنند، به‌خوبی مفهومی از ابهام بنیادین رابطه‌ها را برجسته می‌سازند. این ابهام، با فقدان قطعی هرگونه چارچوب زمانی یا مکانی تثبیت‌شده، به لایه‌ای اگزیستانسیالیستی می‌رسد. اینکه هیچ قطب قطعی در تجربه زیسته نیست، حتی پس از مرگ.
بخشی از قدرت اجرایی این اثر، از دوگانگی حرکات بدن تغذیه می‌شود. موقعیت‌هایی که دو پرفورمر در فضایی میان صمیمیت و منازعه در نوسان‌اند. این کیفیت تعلیقی، خود بدل به استعاره‌ای از ناتوانی انسان در تثبیت رابطه‌ها، حتی در مرز میان مرگ و زندگی و همچنین هم‌زیستی عشق و خشونت به‌عنوان دو قطب متناقض اما هم‌ذات. این کنش‌های دونفره، با تغییرات تدریجی ضرباهنگ موسیقی و فضاسازی نور، واجد شدت عاطفی خاصی می‌شوند. تماشاگر در تردید باقی می‌ماند که آیا با وداع عاشقانه مواجه است یا بازنمایی تقابلی پایان‌ناپذیر.
از لایه‌های مهم معنایی نمایش، ارجاع غیرمستقیم به خودکشی به‌عنوان شکلی از انتخاب حاد و قطعی است. این انتخاب، در بستر کلی اثر، در تضاد آشکار با وضعیت تکرارشونده و بی‌نتیجه‌ی پس از مرگ قرار می‌گیرد. انگار که خودکشی، تنها تصمیم قاطع زندگی این پرفورمرها بوده که باز هم به رهایی نینجامیده. ترس از فراموشی، که در برخی مواجهه‌های منفرد بروز می‌کند، تأکیدی است بر اضطراب هستی‌شناختی که حتی پس از ترک حیات، میل به ماندگاری و تکرار بازنمایی ادامه دارد. این موقعیت، در چارچوب نقد اگزیستانسیالیستی، نه‌تنها تردید در باب ارزش انتخاب، بلکه تردید در باب ارزش فراموش شدن را هم برجسته می‌کند.
از دستاوردهای درخور توجه این اجرا، کارکرد موسیقی به‌عنوان موتور تغییر لحن و حس است. موسیقی، از ریتم‌های برانگیزاننده تا قطعاتی نرم‌تر، صرفاً پس‌زمینه‌ صوتی نیست بلکه مشارکت‌کننده‌ای فعال در شکل‌دهی کیفیت حسی موقعیت‌هاست. این هم‌افزایی، در لحظاتی که موسیقی، حرکت و تصویر به تعادل آرام می‌رسند، ضرباهنگ تجربه را بازتنظیم می‌کند و به تماشاگر مجالی برای تنفس یا تأمل می‌دهد.
همزمان، بدن‌های یکنواخت و هم‌رنگ بازیگران در یک کادر تاریک، همزمان بیانگر بی‌هویتی جمعی و امکان بازشناسی خود در دیگری‌اند. این تلفیق، در سطحی فرمی و مفهومی، به‌خوبی مضمون برزخی نمایش را تغذیه می‌کند.
هسته مفهومی نمایش بر تنش حل‌نشده جبر و اختیار بنا شده است. حتی آنجا که پرفورمنس‌ها به کنشی انتخابی یا تمثیلی از اراده بدل می‌شوند، فقدان خط روایی، تکرار الگوهای حرکتی، و بازگشت بی‌پایان به حالت‌های قبلی، هر امکان گشایشی را بی‌اثر می‌سازد.
در چنین بستری، خود بدن هم به یک مدرک بی‌ثبات از تجربه زیسته تبدیل می‌شود: چیزی که می‌کوشد معنا بسازد اما در تزلزل دائمی فرو می‌افتد.
“این ساعت وجود ندارد” تئاتری است که کیفیت تزلزل، اضطراب و بی‌ثباتی را نه‌تنها در محتوا بلکه در تمامی سطوح فرم و نشانه‌شناسی خود محقق می‌کند. این نمایش، هم در ترکیب‌ناپذیری تضادهایش و هم در امتناع از انسجام‌بخشی نهایی، تجربه‌ای صریح از پوچی و تردید هستی‌شناختی می‌آفریند.

۱۰ نفر این را خواندند
میلاد فراهانی، خانه نمایش دا، عاطفه تهرانی، Aran، شهریار کامکار و کتایون زامرو این را دوست دارند

برای بهره بهتر از تیوال لطفا عضو یا وارد شوید

تئاتر

گفت‌وگو

حسین چیانی (chiyanihossein)

در ستایش ابزوردیسم

ما فرزندان بی‌سرزمین معنا هستیم؛ عابران کوچه‌های بی‌چراغ جهان، که در هیاهوی بی‌دلیل زاده شدیم و در سکوت بی‌دلیل خاموش خواهیم شد. و شاید همین بی‌دلیلی، والاترین دلیل ما باشد برای زیستن.
ابزوردیسم، این محبوب مغموم، این تماشاخانه‌ی تناقض، جسورانه پرده را از وهم معانی قطعی کنار می‌زند. کرگدن‌های یونسکو بی‌هشدار به شهر فرو می‌ریزند و صندلی‌هایش بر صحنه تلنبار می‌شوند، درختان خشکیده بر صحنه به ریشخند سبزی می‌خندند، و دو ولگرد درمانده‌ی بکت در انتظار گودویی می‌نشینند که هرگز نخواهد آمد (نخواهد آمد؟! ما هنوز منتظرانیم). در این نمایش بی‌خاتمه، ما خود همان مستاصل‌بازیگرانیم؛ حیران، مضطرب، و معلق میان ضرورت و پوچی.
در این کارناوال نامنتظر، آوازه‌خوان طاس، کنار یونسکو هر شب ترانه‌ی بی‌سرانجام تکرار را تمرین می‌کند، همان‌طور که مروژک، جشن مضحک اقتدار و انفعال بی‌وقفه را ادامه می‌دهد. سارتر در سرمان حالت تهوع دارد و بوی استفراغ پوچی را در جان آدمی می‌ریزد؛ حال آنکه صحرای تاتارها، مرثیه‌ای خاموش برای انتظاری است که از فرط طولانی شدن، خود به بیهودگی بدل می‌شود. این‌ها، هر یک آینه‌ای کج و شفاف‌اند؛ یادآوری می‌کنند که ما نه تماشاگر یک نمایش، که بازیگرانی هستیم در صحنه‌ای که نامش جهان است و دکورش از جنس هیچ.
ابزوردیسم را نمی‌توان صرفاً یک مکتب یا ژانر دانست. بازتعریفی از زندگی امروز و هرروز و خود زندگیست. ... دیدن ادامه ›› این زبان پنهان حقیقت است؛ زبانی که کلماتش نیمه‌تمام و جمله‌هایش آویخته بر لبه‌ی هیچ‌اند. در آن، همان‌گونه که آن دوستمان آلبر کامو هشدار می‌دهد، آدمی محکوم است به جستن یک معنایی، چیزی؛ حتی اگر در قلب بی‌معنایی باشد. سیزیف نه در تن افسانه و اسطوره، که در رئال‌ترین شکلی که می‌توان متصور شد، هر صبح تکرار می‌شود، اما تکرار، جنون نیست؛ قداست مقاومت است.
هر که با وجدان بیدار تئاتر ابزورد را تماشا کند، می‌داند آن ولگردان صحنه، آینه‌ی ما هستند: ما که قرار بود چیزی باشیم و هیچ‌چیز نشدیم، ما که وعده‌هایمان مثل گودو از راه نرسید، ما که روزی کرگدن شدن را انتخاب خواهیم کرد یا نه. ابزوردیسم، ستایش شکوهمند شکست است (شاه‌جمله‌ی تمام لاطائلاتی که سیاه کردم). جشن بی‌افتخار انسان‌هایی است که حتی در مسخره‌ترین وضعیت‌ها دست از بازی برنمی‌دارند. انگار که خود تکرار، تقدس دارد؛ همان‌طور که انتظار، به‌رغم بیهودگی‌اش، ما را زنده نگه می‌دارد. و چه کیمیایی از این برتر: تئاتری که شکست را معبد می‌کند، طنز را آئین می‌کند، و انسان را برهنه و بی‌پناه، اما راست‌قامت، در مقابل بی‌رحمی جهان می‌نشاند.
پس اگر مدادی دست من بدهند و قرار باشد شعاری را بر دیوار این قرن بنویسم، می‌خواهم این باشد:
"بی‌معنایی را در آغوش بگیر. ابزورد را بستا. و بر صحنه‌ای که سقف ندارد، بازی را ادامه بده؛ که تنها ابزورد است که باقی می‌ماند".
شعار را که روی دیوار قرن نوشتم، از روی شانه‌ی گوگو پایین می‌آیم، مداد دی‌دی را پس می‌دهم، دوباره سه نفری منتظر آن که بهش می‌گوییم گودو، می‌نشینیم...

شاهین محمدی، مهدیه سلیمانی، سپهر، محمد فروزنده، امیر مسعود و ملانقطی تیوال این را خواندند
سینا دهقان، مریم علیپور، میلاد فراهانی، سجاد آل داود، stanco، پویا فلاح، آرش یوسف زاده(هالین) و شهاب سلیمیان این را دوست دارند

مریم علیپور (u.imdg5n)

تکرار،جنون نیست.قداستِ مقاومت است یا قداست،مقاومت است؟

دوست‌دارم

پاسخ

حسین چیانی (chiyanihossein)

مریم علیپور

تکرار،جنون نیست.قداستِ مقاومت است یا قداست،مقاومت است؟

قداستِ مقاومت است.

دوست‌دارم

پاسخ

نظردهی

برای بهره بهتر از تیوال لطفا عضو یا وارد شوید

تئاتر

گفت‌وگو

حسین چیانی (chiyanihossein) درباره نمایش آداب شکار روباه i

نظر جناب محمدحسن کیانی که به دلیل محدودیت اکانت تیوالشون، بنده منتشر می‌کنم:

// شکارچی ادایی //
خب روباه قصه ما از مهلکه گریخت...
چرا که آداب شکارچی اش ادایی بود و شکار گریخت...
شاید مهمترین نکته این نمایش این بود:
" مراقب آقا محمد خان درون خود باشید... "
راستش حسرت خوردم شکارچی روباه رفیعی را ندیدم اونم با حضور سیامک صفری...
بگذریم...
برایم جذاب تر بود که کانسپت وحشت باشد..‌
وحشتی از ... دیدن ادامه ›› دیکتاتورها.‌‌.
وحشتی که دیکتاتورها در دل دیگران می اندازند...
دیگرانی همچون نوکران که کل هست و نیست شان حتی چشم های شان را از دست داده اند و باز هم برای قتل پادشاه مردد هستند...
فرصت طلایی روی صحنه دیدم..
جایی که درک می کردم تحقیر را...
و اینکه با این همه تحقیر باز مجبور باشی از شاه اطاعت کنی و تایید یا تکذیب شاه هر دو برای شاه بازیچه قراردادن ات باشد...
دو بازیگر مرد به خصوص " خداداد " بسیار خوب بود به خصوص بیان مسلط اش...
" عباس " هم خوب بود و ایده بازیگر زن برای آقا (آغا ) محمد خان جذاب بود....
متن غافلگیری خوبی داشت ولی پرده سوم تکراری بود و از ریتم می افتاد و به قول دوستان در سطح بودن و نداشتن " زیر متن " موجب خستگی مخاطب شد.‌..
راستش نمی دانم ارجاعات تاریخی سندی دارد یا نه...
ولی نداشتن ادبیات قجری خود مزید بر علت بود که بعد از نقطه عطف، نمایش از ریتم بیافتد...

بازی های بسیار خوب و خوب و نسبتاً خوب بازیگران....
نقطه عطف غافلگیر کننده متن...
دکور مدور ی که اشاره به تکرار این چرخه دارد.‌‌..
و نهایتاً بازی، بازیگر زن به جای آقا محمد خان نکات خوب این نمایش بودند...
و البته نمایش فریاد می کشید که جلسات زیاد تمرین در خود دارد...
۱۰ از ۲۰
یک نمره ارفاقی به خاطر تعداد جلسات مکفی تمرین و زحمات شان....
۱۱ از ۲۰ و لاجرم 💫💫💫

.......
پی نوشت:
از دیدار جناب ناظر زاده کرمانی مشعوف شدم، چون تا امروز فقط سالن شان را دیده بودم...

از دیدار تنی چند از دوستان عزیز خشنود گشتم...
و البته از دیدن مخدّر تئاتر و کافه بعد تئاتر با دوستان بر مشعوفیت مان افزود...‌

۱۰ نفر این را خواندند
شاهین محمدی، علی کیهانی، Fateme Nematy، محمد شاکری، نرگس رضوی، forough darzi، ملانقطی تیوال و میلاد نظیفی این را دوست دارند

علی کیهانی (alikeyhani)

ممنونم ازتون🙏🏼🙏🏼

دوست‌دارم

پاسخ

بخشی از آمار تیوال