درباره‌ی نمایشنامه‌ی خرگوش نوشته‌ی نینا رین

به قلم: سولماز غلامی - دکترای مطالعات رسانه دانشگاه روهر بوخوم

نمایشنامه Rabbit نوشته‌ی نینا رِین، نگاهی دقیق و بی‌پرده به روابط انسانی، نقش‌های جنسیتی و تنهایی آدم‌ها در دل زندگی مدرن شهری دارد. متنی‌ست پر از لایه‌های روانی و گفت‌وگوهایی که هم واقعی‌اند، هم تکان‌دهنده. این اثر که نخستین‌بار در سال ۲۰۰۶ در لندن روی صحنه رفت، خیلی زود توانست خودش را در میان نگاه‌های نو و متفاوت تئاتر معاصر بریتانیا مطرح کند و ضمن دریافت جوایز متعدد مورد تحسین منتقدان هم قرار بگیرد.

حالا قرار است این نمایش برای اولین‌بار در ایران اجرا شود؛ آن‌هم با کارگردانی مهدی نصیری؛ کسی که در کارنامه‌اش انتخاب‌های جسورانه کم نداشته ... دیدن ادامه ›› و همیشه در مواجهه با متونی پیچیده و چالش‌برانگیز، نشان داده که چگونه می‌تواند از دل پیچیدگی‌های یک متن نمایشی، اجراهایی صادقانه و تأثیرگذار خلق کند. نصیری، به‌عنوان کارگردانی که همواره منتقد جدی آثار خودش است، نه فقط در انتخاب متن، بلکه در شکل دادن به فضای بازی و هدایت بازیگران، دقت و حساسیتی دارد که باعث شده کارهایش هم برای مخاطب جذاب باشد و هم تأمل‌برانگیز. مطمئنم این نمایشنامه‌ی جذاب، پرتنش و کاملا امروزی هم برایش چالش‌های زیادی به‌همراه خواهد داشت. امیدوارم و خوش‌بینم که از پس آن برآمده باشد.

اجرای این نمایشنامه در فضای امروز، می‌تواند فرصتی باشد برای طرح دوباره‌ی پرسش‌هایی اساسی: زن بودن یعنی چه؟ رابطه، قدرت، سکوت، انتخاب و همه‌ی اینها مهمتر ایمان به عشق؛ همه‌ی این مفاهیم چطور در زندگی روزمره‌ی ما تنیده شده‌اند؟ این اجرا می‌تواند دریچه‌ای باشد به دنیایی که شاید کمی با آن بیگانه‌ایم، اما واقعیتش از ما چندان هم دور نیست. همه‌مان تنهاتر شده‌ایم. همه‌مان حساس‌تر شده‌ایم و این متن خوب توانسته ما را در خودش پیدا کند.

تئاتری از دل زندگی، با لحنی پرانرژی و صادق، که می‌تواند هم مخاطب را بخنداند و هم در جایی متوقفش کند تا فکر کند. بی‌صبرانه منتظر دیدن نتیجه‌ی این تجربه‌ام؛ تجربه‌ای که به‌نظر می‌رسد بتواند اتفاقی متفاوت در تئاتر این روزهای ما رقم بزند.

تحلیل نمایشنامه‌ی خرگوش اثر نینا رین که به زودی به کارگردانی مهدی نصیری روی صحنه می‌رود
به قلم: مجید موثقی (منتقد، نویسنده، کارگردان-مولتی مدیا پروداکشن دانشگاه زوریخ)

نمایشنامه‌ی خرگوش (Rabbit)، نوشته‌ی نینا رین و با ترجمه‌ی آی‌سان نوروزی و مهدی نصیری، از همان صحنه‌های آغازین با فضایی معماگونه مخاطب را درگیر می‌کند. معرفی شخصیت پدر و دختر (بل) در شرایطی غیرمعمول، همراه با حساسیت آن‌ها نسبت به شباهت‌های زبانی، به ایجاد لحنی خاص و چندلایه کمک می‌کند. این صحنه آغازین، همراه با بهره‌گیری از عناصر صوتی و تصویری، نه‌تنها زمینه‌ساز شکل‌گیری درام است، بلکه به‌عنوان یک «عمل برانگیزنده» شخصیت‌های بل، امیلی، تام، ریچارد و سندی را در بستر یک جشن تولد در رستورانی به هم پیوند می‌دهد.
خرگوش که اولین نمایشنامه‌ی نینا رین محسوب می‌شود، در سال ۲۰۰۶ به روی صحنه رفت و با استقبال گسترده‌ای مواجه شد. این نمایش با ترکیب طنز تلخ و درام روان‌شناختی به کاوش در روابط انسانی، نابرابری‌های جنسیتی، دوستی، خیانت و مرگ می‌پردازد. رین در این اثر، با زبانی تند و دیالوگ‌هایی سریع و پرتنش، چالش‌های میان زنان و مردان را در بستر روابط دوستانه و عاشقانه بررسی می‌کند. بحث‌هایی که در نمایشنامه میان شخصیت‌ها شکل می‌گیرد، اغلب حول محور قدرت، کنترل، احساسات و خیانت می‌چرخد، و تضاد میان نگاه مدرن به روابط و انتظارات سنتی را برجسته می‌سازد.
یکی از مؤلفه‌های احساسی نمایشنامه، مواجهه بل با بیماری ... دیدن ادامه ›› و مرگ پدرش است. این فقدان، همچون سایه‌ای بر جشن تولدش سنگینی می‌کند و به لایه‌های زیرین روایت عمق بیشتری می‌بخشد. ترکیب لحظات طنز و شوخ‌طبعی با اندوه و شکنندگی درونی شخصیت‌ها، باعث می‌شود تماشاگر هم‌زمان با خندیدن، درد و رنج شخصیت‌ها را نیز احساس کند.
رین در این نمایشنامه از دیالوگ‌های کنایه‌آمیز، سریع و گاه بی‌رحمانه استفاده می‌کند که از نظر سبکی، یادآور آثار دیوید ممت است.
این دیالوگ‌ها، نه‌تنها بر جذابیت و پویایی صحنه‌ها می‌افزایند، بلکه تضاد میان شوخ‌طبعی ظاهری و پیچیدگی‌های عاطفی شخصیت‌ها را نمایان‌تر می‌کنند.
خرگوش از یک ساختار نیمه‌خطی بهره می‌برد. مکالمات در یک محیط واحد (بار) شکل می‌گیرند، اما با استفاده از فلش‌بک‌ها و تغییرات ناگهانی در فضا، لایه‌های عمیق‌تری از شخصیت‌ها و گذشته آن‌ها آشکار می‌شود. این تکنیک، تماشاگر را از سطح مکالمات روزمره فراتر برده و او را به درونیات و دغدغه‌های شخصیت‌ها نزدیک‌تر می‌کند.
انتخاب عنوان خرگوش، برخلاف ظاهر ساده‌اش، چندین لایه معنایی در خود دارد:
از منظر شخصیت‌ها اگر نگاه کنیم : خرگوش‌ها نمادی از لطافت، معصومیت و ترس ذاتی هستند. در این نمایشنامه، بل علی‌رغم جسارت و استقلال ظاهری‌اش، در مواجهه با بحران‌های عاطفی و مرگ پدرش به‌شدت آسیب‌پذیر است. در فرهنگ‌های مختلف، خرگوش‌ها به‌عنوان نمادی از باروری و تمایلات جنسی شناخته می‌شوند. یکی از تم‌های کلیدی نمایشنامه، تنش‌های جنسیتی و روابط میان زن و مرد است. گفت‌وگوهای تند و پر از کنایه میان شخصیت‌ها، اغلب به قدرت، کنترل و میل جنسی اشاره دارد، و عنوان نمایشنامه می‌تواند به این جنبه از داستان ارجاع داشته باشد.
خرگوش‌ها موجوداتی هستند که همیشه در حالت آماده‌باش‌اند. این ویژگی به فضای ناآرام و پرتنش نمایشنامه شباهت دارد، جایی‌که شخصیت‌ها مدام در حال واکنش به یکدیگرند و بحث‌ها و درگیری‌های آن‌ها لحظه‌ای آرام نمی‌گیرد. نمایشنامه‌ی خرگوش، اثری هوشمندانه و پرتنش است که با ترکیب طنز، درام روان‌شناختی و ساختاری غیرمتعارف، مسائل پیچیده‌ای را درباره‌ی روابط انسانی، قدرت، و فقدان بررسی می‌کند. دیالوگ‌های تند و سبک اجرایی پرانرژی آن، نمایشنامه را به اثری زنده و تأثیرگذار تبدیل کرده است.

سکوت‌هایی که شنیده می‌شوند
به قلم: دکتر کتایون حسین‌زاده سلماسی
(استاد دانشگاه ایلینوی‌شیکاگو و عضو کانون ملی منتقدان تئاتر آمریکا)

نمایشنامه‌ی «خرگوش» نوشته‌ی نینا رین، اولین‌بار در سال دوهزاروشش در تئاتر اولده‌ویچ لندن به صحنه رفت؛ اجرایی که به‌سرعت توجه منتقدان و تماشاگران را جلب کرد و نام نویسنده‌اش را به‌عنوان یکی از صداهای تازه و جسور تئاتر بریتانیا مطرح ساخت نینا رین که بعدها با آثاری چون «قبیله‌ها» نیز شناخته شد در «خرگوش» سراغ موقعیتی ساده اما سرشار از تنش رفته است؛ یک مهمانی تولد!
بلا، درآستانه‌ی سی سالگی چند نفر از نزدیکترین دوستانش را برای جشن تولدش دعوت کرده است؛ مهمان‌ها از دنیاهای متفاوتی آمده‌اند یک پزشک، یک ناشر یک تحلیل‌گر سیاسی و البته دوستی صمیمی که به‌نظر می‌رسد رابطه‌ای فراتر از دوستی با بلا داشته باشد. در ابتدا همه‌چیز شبیه به یک دورهمی معمولی است. اما خیلی زود بحث‌ها عوض می‌شود و رقابت‌های پنهان و رنج‌های انباشته شده شروع به بیرون ریختن می‌کنند.
نکته‌ای که خرگوش را از یک گفت‌وگوی ساده‌ی جمعی ... دیدن ادامه ›› فراتر می‌برد، ساختار خاص آن است. بلا نه‌تنها فقط درحال گفت‌وگو با دوستانش است بلکه ذهنش مرتب به خاطرات پدر بیمارش بازمی‌گردد؛ پدری که در بستر بیماری‌ست و رابطه‌ی پیچیده‌اش با دخترش هنوز به پایان نرسیده است. نمایش بین اکنون و گذشته، بین گفت‌وگو و ذهن در رفت‌وآمد است و این نه فقط ریتم درونی آن‌را بالا نگه می‌دارد بلکه عمل شخصیت‌ها را هم بیشتر می‌کند.
«خرگوش» درباره‌ی زبانی است که ما را به‌هم وصل می‌کند و هم‌زمان از هم جدا نگه می‌دارد. درباره‌ی بحث‌هایی که می‌کنیم تا از سکوت‌های مهم‌تر فرار کنیم؛ درباره‌ی شوخی‌هایی که پشت‌شان ترس با اندوه پنهان شده است و مکث‌هایی که گاهی بیش از هر کلمه‌ای معنا دارند. اکنون خرگوش با ترجمه‌ی آی‌سان نوروزی و مهدی نصیری و به کارگردانی مهدی نصیری برای اجرا در سالن سایه‌ی تئاترشهر آماده شده است. این نمایش که پیش‌تر در صحنه‌های بین‌المللی با استقبال زیادی روبه‌رو شده، حالا در فضایی تازه و با اجرایی ایرانی بازخوانی می‌شود. ترکیب متن پرتنش نینا رین با حساسیت‌های یک گروه اجرایی جوان و پرتلاش کنجکاوی برانگیزست و نوید مواجهه‌ای متفاوت با یکی از مهم‌ترین نمایش‌نامه‌های معاصر دنیا را می‌دهد.
برای تماشاگرانی که به تئاتر زنده و پر دیالوگ و شخصیت‌محور معاصر علاقه دارند، خرگوش می‌تواند تجربه‌ای متفاوت باشد؛ بی‌آنکه شعار بدهد؛ سوال‌های سختی را در ذهن باقی می‌گذارد.

نقد نمایشنامه‌ی «خرگوش» نوشته‌ی نینا رین
به قلم: دکتر گلی رحیمی

خرگوش نمایشنامه‌ای از نینا رین نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر اهل انگلستان است. او بعد از نگارش خرگوش، ضمن کسب چند جایزه، به چهره‌ای شناخته شده در عرصه‌ی نمایشنامه‌نویسی بدل گشت.
روایت در نمایشنامه‌ی خرگوش، در شب تولد بیست و نه سالگی بلا، در رستورانی که دوستان او به همین مناسبت در آن‌جا جمع شده‌اند شکل می‌گیرد.
گفت‌وگوهای بین این چند نفر که دو نفر از دوست‌های دختر و دو نفر دیگر دوست پسرهای سابق او هستند، تبدیل به بحث و کشمکش بر سر موضوعات مختلفی می‌شود از جمله: تفاوت‌های زنان و مردان، نقش‌های متفاوت زنان در دنیای مدرن، روابط عاشقانه، حسادت جنسی، رقابت و... به این ترتیب موقعیت پویا و دینامیکی ... دیدن ادامه ›› رقم می‌خورد. گویی میز رستوران صحنه‌ی نبردی پنهان بین شخصیت‌ها است.
در خلال این بحث‌ها می‌توان تماشاگر تفاوت دیدگاه در افراد و جنسیت‌های مختلف بود.
یکی از دوستان بلا در جایی می‌گوید: «تو چشم‌هاتو گول می‌زنی.» در واقع ما چشم‌هایمان را گول می‌زنیم تا چیزها را به شکل و قالب‌های ذهنی خودمان ببیند یا چشم‌ها ما را گول می‌زنند و تجربه‌های دیداری متفاوت برای ما می‌سازند. هرچه که هست افراد مختلف می‌توانند یک حقیقت واحد را به شیوه‌های گوناگون درک و تفسیر کنند.
خرگوش با برشی از لایه‌ای میان بلا و پدرش شروع می‌شود و برای بلا، پدر در طول روایت و در جمع دوستان، به صورت شخصیت خیالی حضور دارد. همان‌طور که سایه‌ی یک پدر، به‌عنوان اولین مرد زندگی دختر، همیشه بر روی روابط و دیدگاه او در مورد زنانگی خود گسترده است.
بلا در شب تولد با ورود به دهه‌ی چهارم زندگی، باید نقش خود را به‌عنوان شخصیتی بالغ برای ورود به جهان واقعی پذیرفته و هویت مستقل خود را فارغ از پدر یا هر مرد دیگری به رسمیت بشناسد.
نمایشنامه‌ی خرگوش را با ترجمه روان مهدی نصیری و آیسان نوروزی بخوانید.

فروش روزهای جدید نمایش؛سوم ماه می؛با 20درصد تخفیف وفاداری


›› دوشنبه ۲۸ شهریور
›› سه‌شنبه ۲۹ شهریور
›› چهارشنبه ۳۰ شهریور