5 ستاره درخشان برای همه چیز این نمایش

از میز قانون تا سفره‌ی سوگ
تحلیلی بر دوگانه‌ی نمایشی «مشق شب» و «عزادار»

دو اثر نمایشی با محوریت یک خانواده‌ی به‌ظاهر ساده، ما را با دو فاز بنیادین زندگی جمعی مواجه می‌کنند: زیستن در سایه‌ی پدر و زیستن در فقدان او. در اولی، قانون آن‌چنان صلب، خشن و بی‌انعطاف است که شکست آن حتی در سطحی‌ترین نیاز زیستی کودک، به انفجار منتهی می‌شود. در دومی، غیبت همان قدرت، خانه را به باتلاقی از توهم، خشونت، ناکامی و تکرار بدل می‌کند. و این‌جاست که می‌توان «مشق شب» و «عزادار» را نه به‌مثابه دو نمایش مستقل، بلکه به‌عنوان یک دوقلوی فلسفی خواند که هر یک، دیگری را ... دیدن ادامه ›› تکمیل می‌کند.

در مشق شب، خانواده‌ای سر میز شام در شب عید گرفتار بحران‌هایی می‌شود که از «نقص جزئی» آغاز می‌شوند: چراغ خاموش توالت، ترس کودک، و قانون خشک پدر که مانع از برخاستن او می‌شود. اما این اختلال ساده، به‌سان شکافی در سد عظیم، همه‌چیز را در می‌نوردد و نمایان می‌سازد که خانه نه بر مبنای مهر، بلکه بر پایه‌ی انضباط بی‌محبت استوار بوده است. پدر در این‌جا نماد قدرتی خفه‌کننده است؛ زنی سنتی، فرزندی بی‌تفاوت، کودکی مضطرب و دختری شورشی هر یک نمادی از نیروهای گوناگون جامعه‌اند که یا بی‌تفاوت‌اند یا فریب‌خورده، یا خشمگین اما بی‌برنامه.

در نقطه‌ی مقابل، عزادار به همان خانه بازمی‌گردد، اما این‌بار نه میز قانون که سفره‌ی سوگ پهن است. خانواده، این‌بار فاقد آن قدرت سخت و ترس‌زا، می‌کوشد با خالی‌نبودن جای پدر کنار بیاید. اما نکته‌ی اساسی نمایش آن‌جاست که عزاداران، نه برای شخص رفته، بلکه برای تأثیرات مفیدی که او برایشان داشته، سوگواری می‌کنند. این فقدان، آن‌گاه آزاردهنده می‌شود که توازن مصرفی زندگی مختل می‌شود: بچه‌ها رفتارهای ناپایدار دارند، خواب‌های آزاردهنده می‌بینند، به دیگران آسیب می‌زنند و بوی بدنشان اطرافیان را می‌آزارد. این بی‌نظمی، نیازی عمل‌گرایانه به "بازگشت پدر" ایجاد می‌کند. از همین‌رو، نه یک‌بار بلکه دوبار تلاش می‌کنند تا او را بازآفرینی کنند: نخست با بازیگری ناکام، سپس با بدل‌کردن مادر به پدر.

در مشق شب، کودک از قضای حاجت بازمی‌ماند چون نمی‌تواند علیه قانون برخیزد؛ در عزادار، فرزندان از سوگواری حقیقی بازمی‌مانند چون به‌جای اندوه برای «دیگری»، درگیر عجز از تحمل خود بی‌پدرشان هستند. و در هر دو، یک پیوستار تکرار می‌شود: وقتی سیستم فاقد انعطاف باشد، خلأ یا خشونت می‌زاید.

اما شاید مهم‌ترین تفاوت در این باشد که در مشق شب، فرزندان علیه قدرت شورش می‌کنند و آن را باج‌خواهانه تحلیل می‌برند، حال آنکه در عزادار، در غیاب همان قدرت، دست به بازسازی‌اش می‌زنند؛ این‌بار با خشونتی معکوس: مادری که زمانی اطاعت‌گر بود، حال در صحنه‌ای سورئال، جراحی می‌شود تا بدل به پدر شود. آن‌چه زمانی نماد فرمان‌پذیری بود، اکنون باید نقاب اقتدار بزند. اما این تبدیل، ناکام می‌ماند؛ چرا که جایگزینی صورت گرفته نه از سر عشق، که از سر ترس از فقدان و ناتوانی در زیستن مستقل. نتیجه؟ مادر که پدر شد، دیگر مادر نیست و سوگ جدید آغاز می‌شود.

در هر دو نمایش، شخصیتی هم هست که حضورش در صحنه مبهم و بی‌تأثیر به نظر می‌رسد: در اولی، کودکی که از بیرون وارد می‌شود و درک روشنی از جایگاه او حاصل نمی‌شود؛ در دومی، مادربزرگی علیل که در ویلچر نشسته و دائم به خود ادرار می‌کند، اما هیچ کنش دراماتیکی ندارد. این دو شاید نمایندگانی از نسلی خاموش باشند که نه در ساختار مشارکت دارند و نه در گسست آن.

در نهایت، این دو نمایش با هم به پرسشی واحد می‌رسند: جامعه‌ای که نه در حضور قدرت معنای انسانی دارد و نه در غیابش، اساساً به چه چیزی سوگوار است؟ انسان‌هایی که در "نظم"، گرفتار ترس‌اند و در "آزادی"، قربانی تکرار؛ آیا جز خود را سوگواری می‌کنند؟ و اگر چنین است، آیا می‌توان نام این را سوگ نهاد؟ یا این تنها تقلای خودخواهانه‌ای‌ست برای بازسازی توازن از‌دست‌رفته‌ای که اساساً هرگز انسانی نبوده است؟

در نمایش «آشپزخانه»، همسر زن صاحبخانه کاراکتریه که پر از عقده‌های جنسی فروخورده‌ست؛ تا جایی که برای پسرک قمارباز و کلاش خرج می‌کنه، فقط به این امید که فاحشه‌هایی رو به خانه بیاره تا شاید از نگاه پرتمنا و بی‌پروای اون زن‌ها، خودش رو ارضا کنه. نه توان عمل جنسی متقابل داره، نه جرئت مواجهه با تنهایی. این شخصیت، بیشتر از اینکه یک انسان واقعی باشه، آینه‌ایه از یک نسل خسته و فرسوده که هنوز از بندهای ذهنی گذشته عبور نکرده.

و این دقیقاً همون نسلیه که در دهه‌های پنجاه و شصت خورشیدی با ازدواج‌های کور، ارتباطات ناپخته و تابوهای لعنتی بزرگ شده و حالا، در میانسالی، خودش رو میان جهانی می‌بینه که قواعد بازی عوض شده. نسل امروز، با همه‌ی تناقض‌ها و شاید زیاده‌روی‌هاش، دیگه اون نگرش بسته به رابطه و ازدواج رو قبول نداره. دیگه کسی دنبال روایت‌های کهنه از خیانت و زناشویی‌های ناتمام نیست. حالا آدم‌ها راه‌های خودشون رو برای تعریف رابطه پیدا کردن – راه‌هایی که شاید هنوز دقیق و کامل نباشه، ولی لااقل بر اساس پذیرش و انتخابه، نه اجبار و ترس.

نمایش‌هایی مثل «آشپزخانه» انگار هنوز صدای مغزهای درمانده‌ی دهه‌های پیش رو بلند می‌کنن. همون نسلی که نه تونست آزاد باشه، نه تونست خودش رو تطبیق بده. حالا توی نمایشی مثل این، فریاد می‌زنن و هنوز از زخم‌هایی می‌گن که برای خیلی‌ها دیگه کهنه و بی‌معنی شده. صدایی از زندگی‌های نزیسته، آرزوهای ... دیدن ادامه ›› سرکوب‌شده و حسرت آزادی که هیچ‌وقت بهش نرسیدن.

و خب، واقعیت اینه که نسل ما – نسل میانسال – باید بالاخره قبول کنه که وقتشه صحنه رو ترک کنه. باید با شرافت بپذیریم که اون ارزش‌های شکوهمند گذشته‌مون، حالا دیگه توی بازار امروز (حتی اگه غلط باشه) خریدار نداره. انگار داریم از دنیایی میایم که دیگه کسی زبانش رو نمی‌فهمه.

همون‌طور که زیگمونت باومن گفته: «عشق در دنیای مدرن، مایع شده؛ نه به چیزی می‌چسبه، نه قراره ثابت بمونه.» شاید باید قبول کنیم که تعریف عشق، رابطه، وفاداری و حتی خیانت، عوض شده. شاید حالا وقتشه با خودمون کنار بیایم، نه با نمایشنامه‌هایی که هنوز توی حسرت یه بوسه‌ی قدغن گیر کردن.

نقد نمایشنامه «من»؛ بازتابی از جبر، اختیار و بحران هویت
نمایشنامه «من» نوشته‌ی مصطفی هرآیینی، سفری پیچیده در لایه‌های هویت، جبر و اختیار، و ... دیدن ادامه ›› رابطه‌ی خالق و مخلوق است. این اثر با روایتی مینیمال اما پرمغز، مخاطب را در برابر پرسش‌های بنیادینی قرار می‌دهد: آیا ما حقیقتاً خود را می‌شناسیم؟ آیا در تصمیماتمان آزادیم یا محکوم به تکرار مسیرهای از پیش تعیین‌شده‌ایم؟ و آیا خلقت، تلاشی برای رهایی از تنهایی است یا صرفاً بازتولید چرخه‌ای ابدی از بیگانگی؟

۱. جستجوی «من» و مسئله‌ی هویت
در این نمایش، شخصیت اصلی با نسخه‌ای از خود مواجه می‌شود—همزادی که از هر جهت مانند اوست. اما به جای یافتن همدلی، او در این همسانی، بیش از پیش دچار سردرگمی می‌شود. این بحران، یادآور شخصیت حمید هامون در فیلم هامون (داریوش مهرجویی) است، جایی که فرد در جستجوی هویت خویش، میان دیگری (همسر، جامعه) و خود سرگردان می‌ماند. اما تفاوت مهم این است که در هامون، شخصیت اصلی در تضاد با دیگری قرار دارد، در حالی که در نمایشنامه «من»، او در جنگی با خودش گرفتار است. این دو اثر، دو روی یک سکه‌اند: یکی به دنبال یافتن خویش در دیگری، و دیگری در آینه‌ی خویشتن، اما هر دو به بن‌بست می‌رسند.

۲. جبر و اختیار؛ آیا انتخابی در کار است؟
در نمایشنامه، کتاب آزادی علیه جبر مطرح می‌شود که مستقیماً به فلسفه‌ی اختیار اشاره دارد. شخصیت اصلی از خود می‌پرسد که آیا واقعاً انتخابگر است، یا آنچه که تصور می‌کند انتخاب است، در حقیقت زنجیره‌ای از علت‌هایی است که از پیش مسیر را تعیین کرده‌اند؟ این پرسش، ریشه در فلسفه‌ی دترمینیسم دارد که می‌گوید تمام تصمیمات ما محصول گذشته‌ی ماست. اما از سوی دیگر، اندیشه‌ی اگزیستانسیالیسم، به ویژه در آثار سارتر، بر این تأکید دارد که آگاهی از جبر، اولین گام به سوی آزادی است.

در این نمایش، شخصیت اصلی به لحظه‌ای می‌رسد که متوجه می‌شود تمامی اعمالش، حتی تلاش برای تغییر، شاید از قبل تعیین شده بوده است. اما آیا می‌تواند از این چرخه خارج شود؟ یا حتی این پرسش نیز خود بخشی از همان جبر است؟

۳. خالق و مخلوق؛ چرخه‌ی آفرینش و تنهایی
یکی از عمیق‌ترین لایه‌های این نمایش، بازخوانی اسطوره‌ای آن است. شخصیت اصلی، با خلق (یا یافتن) همزادی از خود، در مقام یک خالق قرار می‌گیرد—مشابه آنچه در اسطوره‌های آفرینش رخ داده است. اما این خلقت، به جای ایجاد وحدت، به جنگی میان خالق و مخلوق منجر می‌شود.

این ایده شباهت‌هایی به روایت‌های مذهبی و اسطوره‌ای دارد؛ خداوند انسان را به شباهت خود می‌آفریند، اما این شباهت، در نهایت به فاصله و گاه طغیان ختم می‌شود. در این نمایش نیز، مخلوق، در نهایت خالق را نابود می‌کند. اما آیا این پیروزی است؟ یا فرو رفتن در تنهایی مطلق؟

در پایان نمایش، مخلوق (همزاد) خالق خود را می‌کشد. این لحظه را می‌توان از نگاه نیچه‌ای تحلیل کرد: «خدا مرده است.» اما آیا حذف خالق، آزادی می‌آورد؟ یا اینکه پس از مرگ خالق، تنها چیزی که باقی می‌ماند، خلأ و بی‌معنایی است؟ نمایش، این پرسش را بدون پاسخ می‌گذارد، اما آن را به عمق ذهن مخاطب می‌کشاند: آیا ما می‌توانیم بدون دیگری وجود داشته باشیم؟ آیا تنهایی، نتیجه‌ی نهایی هر خلقتی است؟

۴. آیا راهی برای رهایی وجود دارد؟
آنچه نمایش من را به اثری تأمل‌برانگیز تبدیل می‌کند، این است که با وجود تمام این پیچیدگی‌های فلسفی، در نهایت هیچ پاسخ قطعی‌ای ارائه نمی‌دهد. این اثر، تماشاگر را به میان میدان جنگی میان هویت و بی‌هویتی، جبر و اختیار، خلقت و نابودی می‌کشاند و او را در آنجا رها می‌کند.

اما شاید همین آگاهی از این چرخه، خود راهی برای رهایی باشد. اگر قرار است که خالق، مخلوقش را از دست بدهد، و اگر مخلوق، با حذف خالق در تنهایی ابدی فرو برود، پس شاید تنها راه، پذیرش این چرخه، نه جنگیدن با آن باشد.

نتیجه‌گیری: در آینه‌ی خویش، تنها می‌مانیم؟
نمایشنامه «من» سفری است به درون تاریک‌ترین لایه‌های ذهن و فلسفه‌ی هستی. در این اثر، شخصیت اصلی تلاش می‌کند که از تنهایی بگریزد، اما در نهایت درمی‌یابد که چه در کنار دیگری، چه در کنار خودش، بحران هویت و تنهایی پابرجاست. این اثر، همانند هامون، پرسشی اساسی را مطرح می‌کند:

آیا از خود فرار می‌کنیم یا از دیگری؟ و اگر به خود برسیم، آیا این پایان رهایی است، یا آغاز یک تنهایی بی‌پایان؟

نمایش ساکورای کاغذی نمونه‌ای از اثری بود که با ایده‌های خلاقانه‌ای آغاز شد اما در اجرا به دلیل مشکلات ساختاری و روایی، نتوانست به یک اثر منسجم و تأثیرگذار تبدیل شود. این نمایش از همان اپیزود ابتدایی، مسیری متفاوت از تئاترهای معمول درباره ترومای فقدان و افسردگی را انتخاب کرد. برخلاف آثار مشابه نظیر پس از یا اسب قاتلین که معمولاً از فضایی دارک و وهم‌آلود بهره می‌برند، این نمایش با نشان دادن کابوس‌هایی ترسناک در ابتدا، به‌سرعت این فضای سیاه را ترک کرده و به دنیایی فانتزی و طنازانه وارد شد. گویی کابوس‌ها به رؤیایی شیرین بدل شده‌اند. این تغییر رویکرد، ایده‌ای بسیار جذاب و نوآورانه بود که می‌توانست نقطه قوتی برای نمایش باشد. اما متأسفانه، گرفتار شدن در کلیشه‌های پیام‌های مثبت و سطحی مانع از بهره‌گیری کامل از این پتانسیل شد.

نمایش از طریق داستان شخصیت اصلی که با خرید «پکیج ویژه درمانی» و هیپنوتیزم به دنیای خیالی وارد می‌شود، به‌ظاهر قصد داشت به سوگواری و روش‌های گذر از افسردگی بپردازد. اما در پایان، این سفر هیپنوتیزمی به نتیجه‌ای نمادین نرسید؛ شخصیت اصلی هیچ‌گاه از این عالم رؤیایی خارج نمی‌شود و بازگشتی به واقعیت صورت نمی‌گیرد. این پایان ناقص، نه‌تنها اثربخشی «پکیج ویژه» را زیر سؤال می‌برد، بلکه تماشاگر را در فضایی لنگ در هوا و بی‌نتیجه باقی می‌گذارد.

یکی از مشکلات دیگر نمایش، اپیزود مربوط به ابرقهرمان بود. این اپیزود می‌توانست فرصتی برای شکستن کلیشه‌های فرهنگی و ارائه یک هجو خلاقانه باشد. ... دیدن ادامه ›› اما متأسفانه، شوخی‌های سطحی نظیر «چیز تیز کن»، صحنه‌های تکراری چک زدن، و جابه‌جایی بی‌هدف چمدان‌ها، این بخش را به تجربه‌ای خسته‌کننده و بی‌اثر تبدیل کرد. حضور یک شخصیت زن که عملاً هیچ نقشی در پیشبرد داستان نداشت و صرفاً به‌عنوان عنصری زائد در تمام صحنه‌ها حضور داشت، ضعف این اپیزود را بیشتر نمایان کرد. شخصیت مدیر نیز به‌عنوان فردی تنبل، خودخواه، و بی‌خبر از حال کارمندانش، به‌شدت کلیشه‌ای و سطحی طراحی شده بود و به‌جای افزودن به طنز، اثر را به کارهای ضعیف تلویزیونی تقلیل داد.

در بخش طراحی صحنه و لباس، نمایش توانسته بود جذابیت‌هایی خلق کند. درخت گیلاس با شکوفه‌های ساکورای آن، فضایی زیبا و متناسب با مفهوم اثر ارائه می‌داد. اما این زیبایی به‌دلیل کشدار بودن صحنه‌ها و دیالوگ‌های طولانی، جذابیت خود را از دست داد. تماشاگر، به‌جای لذت بردن از این فضاسازی، در نهایت تنها خستگی و عدم تمرکز را تجربه کرد.

مشکلات اجرایی نیز مزید بر علت شدند. موسیقی نمایش، اگرچه در لحظاتی با فضای اثر هماهنگ بود، گاه از ریتم روایت عقب یا جلو می‌ماند. نورپردازی دیر انجام می‌شد و زمان تغییر صحنه‌ها به‌شدت طولانی بود. جابه‌جایی آشکار وسایل صحنه نیز باعث می‌شد تماشاگر به‌جای غرق شدن در دنیای خیالی اثر، تمام حرکات پشت صحنه را ببیند و تمرکزش مختل شود.

بااین‌حال، اپیزود سرخپوست‌ها، با هماهنگی کامل بین عناصر بصری، طراحی صحنه، و اجرای بازیگران، نشان داد که این گروه توانایی خلق لحظات تأثیرگذار را دارد. این اپیزود، با فاصله گرفتن از کلیشه‌ها و تمرکز بر فضاسازی دقیق، توانست نقطه‌ای درخشان در میان بخش‌های پراکنده نمایش باشد.

در نهایت، ساکورای کاغذی با وجود ایده‌های جذاب و خلاقانه، به‌دلیل پراکندگی روایی، استفاده بیش از حد از کلیشه‌های سطحی و مشکلات اجرایی نتوانست به اثری ماندگار تبدیل شود. اگر نمایش می‌توانست این خلاقیت‌ها را در کنار انسجام داستانی و پرهیز از شعارزدگی پرورش دهد، قطعاً اثری قوی‌تر و تأثیرگذارتر می‌شد.

2.5 ⭐

از بچه های تیوال خصوصا رفقام شاکیم که اصلا تبلیغات و بازاریابی رو بلد نیستند! دوستان اینکه نمایش خوب روی صحنه باشه و بخاطر کوتاهی ما در شناساندنش به مخاطبان تئاتر دیده نشه یعنی ذکات لذتمون و آموزشمون و تجربه خوبمون رو ندادیم، مفهومه؟ این فریضه هر فرد با ایمان تئاتریه که به دیگران نمایشهای خوب رو معرفی کنه، اما انگار ماها میترسبم که یکوقت بهمون نگن این چه نمایشی بود و ارزش نداشت و تو چقدر بد سلیقه ای! دوستان نترسید هرکاری کنید منتقد خواهید داشت و همه راضی نمیشن، پس با شجاعت سفت و محکم از نمایشهای بی سلبرتی و کم هزینه توی سالنهای کمتر تماشاگر پسند، حمایت کنید، بخدا راه دوری نمیره، حیفه که این نمایش حتی یک صندلی خالی داشته باشه،.

شاهکار در همه زمینه ها واقعا بی نظیر بودند و هستند

تشکر ویژه از امیر مسعود فدایی که چراغ راه من در انتخاب نمایشه که هر چه را او نپسندد برای من بهترین است💗


انتقاد: عروسک آرطور اضافه
تعامل یا اینتراکتیو بودن غیرضروری و قابل چشم پوشی


نقد و یادداشت در مورد برداشتم از نمایش رو سرفرصت مینویسم، فعلا بشتابید برای دیدن این اثر که ندیدنش بدجور باعث خسران است.

امروز، که اطلاعات به‌سرعت در دسترس همگان قرار می‌گیرد، این نکته بسیار مهم است که با مسائلی که با آن‌ها آشنایی نداریم، چگونه برخورد کنیم. بسیاری از افراد وقتی با یک موضوع جدید روبرو می‌شوند و نمی‌توانند بلافاصله با آن ارتباط برقرار کنند، به جای اینکه لحظه‌ای درنگ کنند و فکر کنند که شاید اطلاعات خودشان کافی نیست یا به جستجو و مشورت با دیگران بپردازند، به سرعت شروع به نقد و تخریب آن موضوع می‌کنند. این واکنش نه تنها به رشد فکری و اجتماعی افراد آسیب می‌زند، بلکه باعث می‌شود که فرصت‌های یادگیری و درک عمیق‌تر از مسائل از دست برود. ایراد واقعی شاید در دانش و اطلاعات ما باشد، نه در موضوع مورد بحث. این موضوع در مواجهه با آثار هنری نیز بسیار پررنگ است؛ آثاری که برای فهم بهتر آنها نیاز به تحقیق و تفکر داریم.

یکی از نمونه‌های بارز این مسئله، نمایش «ورق‌الخیال» است. این نمایش با هوشمندی و هنرمندی خاصی به وضعیت جامعه‌ای می‌پردازد که گرفتار در چرخه‌ای از غفلت، فراموشی و خودفریبی است. برخی تماشاگران به دلیل ناآشنایی با دوره صفویه و درک نکردن اشارات سمبلیک نمایش، نقدهایی بر آن وارد کرده‌اند. اما باید توجه داشت که دوره صفویه یکی از مهم‌ترین بخش‌های تاریخ کشور ماست و منابع زیادی برای شناخت آن وجود دارد. کارگردان با درایت، از این دوره نه به عنوان یک روایت تاریخی صرف، بلکه به عنوان بستری برای بیان مشکلات امروزین جامعه استفاده ... دیدن ادامه ›› کرده است.

نمایش «ورق‌الخیال» تصویری هولناک از جامعه‌ای ارائه می‌دهد که در آن زندانیان، خود را زندانبان می‌پندارند و از شرایط واقعی خود بی‌خبرند. این افراد که به‌ظاهر قدرتی در دست دارند، اما در حقیقت قربانیان ناآگاهی و بی‌خبری‌اند، تمام انرژی و حواس خود را به شکنجه دیگری برای کسب لذت و گذران عمر معطوف کرده‌اند. در اینجا، ما همان زندانیانی هستیم که درگیر نشئگی مواد، شهوت، و طمع قدرت شده‌ایم و در این حالت خماری و توهم، فراموش کرده‌ایم که چرا در این سیاهچال گرفتار شده‌ایم. ما، به جای تلاش برای درک وضعیت و رهایی از آن، به زجر دادن دیگران برای لحظات کوتاه لذت و سرگرمی مشغول شده‌ایم و در این میان، ریشه‌های واقعی مشکلاتمان را نادیده گرفته‌ایم.

پس از دیدار با پیکی که با خبر هجوم دشمن و نابودی مملکت به سراغمان می‌آید، ما به‌جای بیداری و هوشیاری، همچنان به نشئگی و هپروت دل خوش کرده و در توهمات بی‌اساس خود باقی می‌مانیم. این نمایش با تمثیل‌هایی عمیق، نشان می‌دهد که چگونه جامعه‌ای گرفتار خرافات و توهمات سطحی می‌تواند خود را به نابودی بکشاند.

در «ورق‌الخیال»، پیک زخمی و خونینی که با پیام هشداری از فرجام تلخ این بی‌توجهی به سراغمان می‌آید، به‌سادگی توسط ما که مشغول امور سطحی و خرافاتی هستیم، نادیده گرفته می‌شود. ما پیام او را توهم می‌پنداریم و از وجود او برای تغذیه خرافات و سرگرمی‌های پوچ خود استفاده می‌کنیم.

این نمایش با نگاهی تیزبینانه و انتقادی، ما را با حقیقت تلخی مواجه می‌کند: اینکه درگیری با توهمات و فراموشی تاریخ، می‌تواند ما را در یک چرخه معیوب گرفتار کند و به سقوط و نابودی برساند. همان‌گونه که در دوران صفویه، بی‌کفایتی حاکمان و بی‌توجهی به تهدیدات دشمنان، سرانجامی جز سقوط نداشت، امروز نیز ما با همان خطر مواجهیم.

«ورق‌الخیال» با ظرافت تمام، پلی بین گذشته و حال می‌زند و نشان می‌دهد که چگونه مشکلات امروز جامعه ما نیز ریشه در همان غفلت‌ها و فراموشی‌های تاریخی دارد. این نمایش نه تنها یک داستان تراژیک از گذشته، بلکه یک هشدار جدی برای امروز است؛ هشداری که اگر به درستی فهمیده شود، می‌تواند به بازنگری و تغییر مسیر جامعه کمک کند. در نهایت، «ورق‌الخیال» یادآور می‌شود که ما باید از این چرخه معیوب بیرون بیاییم و با درک عمیق‌تر از تاریخ و خودآگاهی، از تکرار اشتباهات گذشته جلوگیری کنیم.



بازیهای بینهایت عالی، موسیقی عالی، کارگردانی عالی، نور خوب، طراحی صحنه و لباس عالی

من بندرت خیلی کمی نمایشی رو بیشتر از یکبار میبینم اما قطعا باید دوباره این نمایش را دید

فاقد ارزش، بینهایت نخ نما و منسوخ که حتی نوشتن در مورد آن هم اتلاف وقت است

ترکیبی از سیاه بازی و رو حوضی و پرده خوانی و تعزیه که هیچکدام در نیامده است

نمیدانم جناب مساوات در زمان نوشتن این اثر چندسال داشتند و چه در سرشان میگذشته؟ اما ای کاش اجازه انتشار و استفاده از آن را برای حفظ اعتبار بینظیرشان نمیدادند