محمد لهاک فعال هنری

تئاتر معناباخته یا تئاتر پوچی یا تئاتر ابزورد یا ابسورد اصطلاحی بود برای نشان دادن نوعی سوگیری تئاتری مهم در قرن بیستم میلادی.اما عنوان تئاتر ابزورد (پوچ، بی‌معنی، یاوه) را اولین بار مارتین جولیوس اسلین تهیه‌کننده، منتقد، نمایش‌نامه‌نویس، روزنامه نگار، مجارستانی ، در کتابی به همین نام ثبت کرد؛ نوعی از تئاتر که به بازه وسیعی از آثار نمایشنامه‌نویسان اواخر دههٔ پنجاه و در طول دههٔ شصت از جمله ساموئل بکت، اوژن یونسکو، آرتور آدامف و دهه‌های متعاقب آن از جمله تام استپارد، و هارولد پینتر اطلاق می‌شود. تئاتر ابزورد از لحاظ مفهومی در لایه‌های مختلف، ارتباط تنگاتنگی با هیچ‌انگاری که پس از جنگ جهانی در آثار بزرگانی چون سارتر و کامو به اوج خود رسید دارد.ارتباط چندبعدی‌ای که بازی‌های زبانی، کلیشه‌های اغراق‌آمیز، تکرار و ترکیبات بی‌ربط یا حتی عبارات ابتکاری را به دنبال خود دارد و از زبان شخصیت‌هایی بیان می‌شود که معمولاً در یک تراژدی‌کمدی اسیر شرایط جبری و فشارهای ناخوشایند ناخودآگاهند. از شیوه‌های روایی کلاسیک عبور می‌کند و بعدتر آن را به مسخره می‌گیرد؛ و طبعاً همیشه لااقل ته‌مایه‌ای از فضاسازی‌های سوررئال را تداعی می‌کند. مسخرگی تلخی که لایه‌های قابل توجه تراژدی را از وادی روایت‌های واریته تا شوخی‌ها و بداهه‌پردازی‌های کمدیا دل‌آرته با خود می‌کشاند.تجربیاتی هولناک از قبیل وقوع دو جنگ جهانی و ظهور فاشیسم در اروپایِ به‌اصطلاح متمدن، شکست انقلاب ۱۹۱۷ در روسیه و پیدایش رژیم‌های دیکتاتوری کمونیستی از جمله عواملی بودند که نمایشنامه‌نویسان این جنبش را متقاعد کردند که زندگی مدرن از معنای اصلی‌اش تهی شده‌است. تعریف معروفی از معناباختگی به نقل از کامو در بحث‌های مربوط به این جنبش تئاتری مکرراً نقل می‌شود و حکایت از آن دارد که معناباختگی وضعیتی حادث شده ــ و نه ذاتی ــ در زندگی است: «در کائناتی که ناگهان همهٔ توهّمات و بارقه‌های امید ناپدید شده‌اند، انسان احساس غریبگی می‌کند. وضعیت او به وضعیت فردی تبعیدشده می‌مانَد که هیچ علاجی برای دردهایش وجود ندارد، زیرا از خاطراتش دربارهٔ موطنی از دست‌رفته محروم شده‌است و ایضاً امیدی هم به رسیدن به سرزمینی موعود ندارد. این جدایی بین انسان و زندگیِ او، بین بازیگر و زمان و مکانِ نمایش او، حقیقتاً احساس معناباختگی را به وجود می‌آوَرَد.اغلب فرم نمایش‌های این جنبش، در طول عمر آن، تئاتر تجربی بوده‌است و همواره علی‌رغم تأثیر فراوانی که از جریان‌های مختلف گرفته، به دنبال شیوهٔ جدیدی برای ارائهٔ چارچوب یا شکستن چارچوب‌های تئاتر روایی بوده‌است. شاهد بی بدیل این گزاره، تفاوت‌های تکنیکی و زمینه‌ای ... دیدن ادامه ›› بین آثار بزرگان این جریان است؛ از جمله آن‌ها که در بالا نامشان رفته‌است.
از جمله مهم‌ترین تأثیرگذاران، شکسپیر است، که تأثیر عمده‌ای در سرایت تراجیکمدی به تئاتر ابزورد داشته‌است؛ که در نهایت صراحتاً در نمایشنامهٔ مکبث قابل درک است. اما تأثیرپذیری از پیشینهٔ دنیای هنر به اینجا ختم نمی‌شود و حتی تأثیرات کمدی اسلپ استیک (کمدی بزن و بکوب) سینمای محبوب دوره‌های گذشته مثل فیلم‌های چاپلین، باستر کیتن و حتی لورل و هاردی به ویژه در «فیلم» تنها فیلمنامه نوشته شده توسط بکت، که کیتن در آن ایفای نقش کرده، غیرقابل انکار است .یکی از افراد پیشروی پذیرفته‌شده وادی تئاتر ابزورد، لوئیجی پیراندلو است که به شدت، گونهٔ تئاتر تجربی (اکسپریمنتال) را مورد توجه قرار داده، و بر خلاف نمایشنامه‌نویسانی چون هنریک ایبسن، تلاش زیادی برای رهایی از چارچوب‌های رئالیسم در نمایش صورت داده‌است؛ که نقش‌آفرینی فرا نمایشی، بازی در بازی، و انعطاف مرزهای محدوده بازی از جمله ویژگی‌های آثار او به‌شمار می‌روند.

این صرفاً یک دردِ دل ساده است و هیچ جنبه غیر سیاسی ندارد!؟

با سلام و احترام به همه دوستان نازنین
و تشکر از مهربانی ها و پیگیری های مداوم بسیاری از شما که مایه دلگرمی من و همه دوستان در گروه نمایش لباس جدید پادشاه است
تئاتر این هنر مهجور به رغم سالها بی مهری بد عهدی گمانه زنی مدیرانی که صرفاً بدنبال ایجاد فضای امنیتی در جهت پیشبرد اهدافی تک بعدی بودند دستخوش نوسانات بسیاری بوده آنقدر که دیگر توانی برای مبارزه در قامت ایستادگی را ندارد
آنقدر ممیزی ها و خط کشی ها و ممنوعیت ها و محرومیت ها دست و پایش را بسته که قدرتی برای ایستادن در طوفان کرونا را دیگر ندارد
اما باز به معجزه نفس مخاطب آگاه ایستاده تا شاید فردا روز ... دیدن ادامه ›› بهتری باشد
کرونا ویروسی که متاسیون یافت تا بشر را به انحصار و انزوا ببرد تئاتر نحیف و شریف و فقیر را نیز بی بهره از حضور منحوس و منفورش نکرد
بسیاری از بهترین ها را مسافر جهانی دیگر کرد و ما را در تنهایی وانهاد
امروز بر حسب هر آن سیاستی که صحنه را گامی برای ایجاد امید در بین هنر مند و هنر دوست میداند سیاست مدارانه در قرمز خونین ورود به میدان مجاز میکند و بی هراس جان آدمیان فقط به سیاسی بازی میاندیشد
اگرچه مثل هر قشر و گروه و طبقه ای هنرمند هم برای معاش لازم به کار است اما جایگاه مقدس هنر در امر آگاهی همینجاست
همینجاست که از نان خود میگذریم و بر عهدمان پایمردی میکنیم
همینجاست که صحنه را تا بهتر شدن شرایط برای مخاطب نازنین تئاتر با چشم گریان به انتظار می‌نشینیم و عزت جان آدمی را بر لقمه نانی ارج می‌نهیم
مَخلص اینکه ما منصرف نشدیم اما مترصد شرایطی امن برای مخاطبیم
امیدوارم شاهد روزهایی دوباره باهم کنار هم با حالی خوب و فضایی آرام و معیشتی پر برکت باشیم
عشق بر شما محمد لهاک

در بزم دور یک دو قدح درکش و برو

یعنی طمع مدار وصال دوام را

دوباره تعطیل شدیم
وکاش کسی بود در بدنه مسئولین که می‌دانست یا میفهمید این تَرک و وصل ها چه آسیب هایی را در پی دارد

پیام کارگردان نمایش چمدان

درود بر تیوالی های عزیز
سال نو را به دوستداران تئاتر و کاربران ارجمند شادباش عرض میکنم.
امیدوارم در سالی که تازه شده است، غبار کهنگی از زمانه مان به دور شود و چهره آزرده خاطر تئاتر از سالی که ناخواسته تجربه کرد، رنگ طراوت و شادابی به خود گیرد. این بودن تماشاگر است که به تئاتر مفهوم میدهد و البته کلید معنا بخشی و راز ماندگاری آن در گرو سرایت این شیدایی زیبا از سینه به سینه و دهان به دهان همراهان آن است. بعد از چند ماه تمرین با گروهی سختکوش و عاشق در شرایطی که بهتر میدانید، امیدواریم سهم کوچکی در قبال سلیقه کلان شما داشته باشیم. چشمداشتی نداریم جزء رضایت خاطر شما یاران. شاید کلید و راز نمایش ما، در چمدان های رها شده در این شهر خاکستری باشد. و شاید با هم توانستیم قفل آن را باز کنیم.
به امید دیدار شما که سلامتی تان را وظیفه شخصی خود و یک اصل میدانیم.
سبزی و سلامتی و برکت و دلخوشی توشه هر روزه شما در سال 1400.
ارادتمند

آریو راقب کیانی