قصه در خودش برگ برنده‌ای دارد که به اتفاقات روز وابسته است

پانزدهمین نشست نقد صحنه با حضور سیروس همتی، سامان دارابی، حمیدرضا علی نژاد، علی جعفری و بهزاد صدیقی عصر روز شنبه ۲۸ مهر ماه ۹۷ با همکاری موسسه افرامانا در سالن استاد ذوالفقاری فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موسسه افرا مانا، در این نشست نقد صحنه علی جعفری (منتقد تئاتر) و بهزاد صدیقی (نمایشنامه نویس و دبیر نشست های نقد صحنه)، سیروس همتی (نمایش نامه نویس، بازیگر و کارگردان تئاتر) سامان دارابی (بازیگر)، حمیدرضا علی نژاد (تهیه کننده) درباره ی این اثر گفت وگو کردند.
 بر اساس این گزارش، در این نشست ابتدا بهزاد صدیقی ضمن خسته نباشید به گروه اجرایی این نمایش و کارگردان این اثر، در خصوص اجرای نمایش «مزامزا» گفت: نمایش «مزامزا»اثری طنزآمیز، سیاسی، انتقادی است که مسائل روز جامعه در آن مطرح شده و به تصویر درآمده است. به نظرم سیروس همتی با زبان طنز اجرایی را برای مخاطبان فراهم آورده که ارتباط نزدیکی با آن برقرار می کنند. اما ای کاش در نمایش از عبارات و کلماتی که از آن به شوخی های جنسی تعبیر می شود، استفاده نمی شد چون نمایش این ظرفیت را در خود دارد که نخواهد در ورطه ی این نوع شوخی ها بیفتد.
وی در ادامه یادآورشد: یکی از ویژگی های این نمایش، طراحی صحنه کاربردی، مینیمال و فضاساز نمایش است که فضای صحنه و پشت صحنه نمایش را به خوبی نشان داده است. از طرفی برخی از بازی ها مثل بازی سامان دارابی به قوت اجرای این اثر بیش از پیش افزوده است.
در ادامه ی این نشست، علی جعفری، منتقد تئاتر در آغاز سخنان خود درباره  متن این اثر گفت: نمایشنامه «مزامزا» ثری انتقادی و اجتماعی است که این مسائل ریشه در مسائل سیاسی دارد. در این اثر دریافت های اجتماعی نهاد قدرت هم دیده می شود که ماهیت سیاسی دارد.
این منتقد هم چنین یادآو شد: نویسنده و کارگردان این اثر نشانه هایی را ارجاع می دهد که نشان می دهد اتفاقات این نمایش در جامعه ی کنونی اتفاق می افتد و موقعیت های زمانی و مکانی همگی دلالت بر مکانی مشخص صحه می گذارد. اما نمایش، فضای صحنه و پشت صحنه را به خوبی به مخاطب نشان می دهد و این نمایش در نمایش آن قدر خوب اجرا می شود که تماشاگر با نمایش تا پایان اجرا آن را همراهی می کند.
علی جعفری در بخش دیگری از این نشست راجع به نمایشنامه این اثر گفت: وقتی نمایشی آن قدر مبتنی بر اتفاقات روز و از آن چه در پیرامون ما و اکنون ما است بهره می گیرد، این نگرانی به وجود می آید که به فرض پنج یا ده سال دیگر، اگر قرار بر اجرای دوباره این نمایشنامه باشد، آیا حرف های «مزامزا» برای آدم هایی که در ده سال آینده مخاطب این نمایش نامه هستند، همین قدر جذاب است؟ بسیاری از حرف های گفته شده، تاریخ مصرف امروزی دارند و به شدت به مسائل روز وابسته است. ممکن است ده سال دیگر، سیروس همتی برای اجرای دوباره نمایش نامه مجبور به به روز رسانی تمام شوخی های نمایش نامه اش شود. اتفاقی که پیشتر در پیش پرده های نمایش ایرانی می افتد و یک متن به طور کامل مبتنی بر اتفاقات روز به روی صحنه می رفت.
وی در ادامه یادآور شد: نکته ی درخشانی که نمایشنامه «مُزا مُزا» دارد، ادغام دو فضا در یک دیگر است و مخاطبان در تشخیص دو فضا دائم دچار چالش می شوند و خیلی جذاب است که دادگاه، خودش بخشی از نمایش است. در ابتدا، احساس می شود مخاطبان از لحاظ حسی در حال خروج از فضای نمایشی هستند اما در عین حال در یک فضای نمایشی دیگر هستند و در اصل مخاطبان در حال تماشای یک نمایش در دل یک نمایش دیگر هستند و همه ی فضا یک فضای به طور کامل نمایشی است که مثل یک بازی می ماند که در آن هیچ چیزی جدی نیست.
این منتقد هم چنین یادآورشد: شاید پیش از این که سیروس همتی را به عنوان کارگردان و بازی گر بشناسیم، سیروس همتی نمایش نامه نویسی است که نمایش نامه را خیلی خوب می شناسد و با ساختار درام آشنا است بنابراین، گاهی این پیچ و مهره ها را طوری قرار می دهد که اثر شکل درستی بگیرد.
در بخش دیگری از ین نشست سامان دارابی گفت: قسمت جذابی که نمایش «مزامزا» دارد، صحنه و پشت صحنه است. من خودم به عنوان بازیگر، وقتی بچه بودم و به تماشای تئاتر می رفتم، پرده که بسته می شد، همیشه دوست داشتم پرده را کنار بزنم و ببینم بازیگر در حال انجام چه کاری است. به نظرم یکی دیگر از جذابیت های این نمایش، نزدیکی اش به نمایش های ایرانی است.
سیروس همتی در ادامه افزود: آقای جعفری، اشاره خوبی داشت و من به شدت موافقم. در وهله ی اول، من در دیدن تئاتر و در کارگردانی تئاتر یا بازی کردن، خودم از کاری که می کنم، باید لذت ببرم. هر چند که می گویند این جمله، جمله پیتر بروک است و چه بهتر؛ این لذت شامل لذت بصری، لذت شنیداری در دیالوگ ها یا هر دو همزمان و توأمان می شود. من اگر قرار باشد ده سال دیگر، این نمایش را اجرا ببرم، به طور قطع مسائل روز آن زمان را هم طبق فرمایش شما، به روز رسانی می کنم و مسائل آن زمان را مطرح خواهم کرد.
در ادامه، حمیدرضا علی نژاد، تهیه کننده ی نمایش «مزامزا» که دیرتر به جمع این نشست پیوست، در خصوص تهیه کنندگی آثار دیگر نمایشی گفت: سال ۱۳۹۵، یک نمایشی را با امیر غفارمنش به نام کریم تهیه و تولید کردم. سال ۱۳۹۶، یک فیلم سینمایی به نام هایلایت ساختم، به جشنواره فجر راه پیدا کرد و دیدم باید یک سال به دنبال مافیا برای اکران بدوم از این رو، تهیه کنندگی فیلم را کنار گذاشتم و گفتم دوست داشتید اکران کنید، دوست نداشتید اکران نکنید. به همین دلیل من از سینما رفتم. آن سال، من دو نمایش دیگر داشتم و  الان هم چهار، پنج نمایش دیگر هست که مراحل مختلف تولید را طی می کند.
بهزاد صدیقی در ادامه افزود: چه قدر خوب است که تئاتر آن قدر جذابیت دارد که تهیه کنندگان سینما را به سمت خودش جذب می کند. به نظرم از این که تهیه کنندگان جدیدی به صورت جدی و حرفه ای وارد عرصه ی تهیه کنندگی تئاتر می شوند باید خوشحال بود.
علی جعفری در ادامه راجع به شیوه اجرایی نمایش «مزامزا» گفت: نمایش«مزامزا» هم چون یک هزار تو است که از یک قصه کوچک، مخاطبان را وارد یک قصه بزرگ و بزرگ تر دیگری می کند. به گمانم، اجرای چنین قصه ای روی صحنه نیاز به تمهیداتی دارد که سیروس همتی راجع به آن ها فکر و به طور کامل، رعایت کرده است. یک سازه وجود دارد که در طول نمایش، کارکردهای متفاوتی پیدا می کند و نمونه دیگر، تمهید هوشمندانه سیروس همتی در جداسازی جلوی صحنه از پشت صحنه است بدون این که تغییرات آن چنانی در صحنه رخ دهد و یک مثال خوب از قرارداد درست با مخاطب است که فهم بصری کارگردان را می رساند و استفاده درست از فهم بصری، به سرعت تماشاگر و نمایش در یک خط قرار می گیرند که دیگر نیاز به توضیح و تفسیر و ایجاد آشنایی ندارد. از طریق پرده در قسمت اول، مخاطبان به سرعت متوجه می شوند که سیروس همتی از کدام منظر و از کدام زاویه آن ها را در قصه پیش می برد و در فضای جدید نمایش قرار می گیرند.
این منتقد هم چنین اضافه کرد: قصه در خودش برگ برنده ای دارد که به اتفاقات روز وابسته است و هر مخاطبی به راحتی متوجه رد پای اتفاقات روز در نمایش می شود. شخصیت تعادل در صحنه های دادگاه به سادگی طراحی شده است و حرف خودش را می زند. یک تصویر معروفی در نمایش شهر قصه کار بیژن مفید است که فرشته عدالت، ترازوی کجی دارد و چنین تصویری در شخصیت تعادل قابل مشاهده است. تمام حرفی که درباره مسخرگی، غیرمنطقی بودن و غیرعادلانه بودن این دادگاه در قصه زده می شود، به واسطه شخصیت تعادل و آدمی که تعادل را روی صحنه نشان می دهد، به طور کامل گفته می شود.
جعفری در ادامه تصریح کرد: هر چه قدر که سیروس همتی در نمایشنامه، ژورنالیستی عمل کرده و رو حرف زده است و سعی کرده نمایشنامه‌اش مبتنی بر اتفاقات روز باشد و از پیچیدگی های دراماتیک در نمایشنامه دوری کند تا مخاطب، درگیر پیچیدگی ها نشود ولی در کارگردانی به طور کامل، هوشمندانه عمل کرده است و نوع نگاه او به فضای صحنه و اتفاقات روی صحنه، شکل متفاوتی از نمایشنامه به وجود آورده است. سیروس همتی در کارگردانی  تلاش کرده تا فضاهای نمایشش را درست شکل دهد و میزانسن ها را به درستی در کنار هم بگذارد تا در کنار هم قرارگیری آن ها وحدت و یک پارچگی مفهومی برای مخاطب ایجاد کند و جذابیت های بصری برای نمایش اش به وجود بیاورد.
گفتنی است در بخش پایانی این نشست مخاطبان نمایش نیز نظرات خود را مطرح کردند و سپس لوح تقدیری  از طرف مدیریت فرهنگی هنری منطقه ی سه و رئیس فرهنگسرای ارسباران به هر یک از مدعوین آن اهدا شد.