«متران پاژ» روایتی از جهالت آدم‌هاست / هزینه‌های گروه‌های جوان در ۹۵ درصد موارد بازگشت ندارد

یک کارگردان جوان تئاتر گفت: متاسفانه هیچ حمایتی از گروه‌های تئاتری جدید نمی‌شود و جوان‌هایی که به این هنر علاقه دارند، ناچارند در شرایط کرونا و غیر آن با هزینه شخصی روی صحنه بروند؛ هزینه‌ای که در ۹۵ درصد موارد بازگشتی برای این گروه‌ها ندارد.

به گزارش گروه تئاتر هنرآنلاین، حسین حسینی، کارگردان جوان تئاتر در نخستین تجربه کارگردانی حرفه‌ای خود جهالت انسان‌ها را در نمایش «متران پاژ» اثر الکساندر وامیپیلوف در خانه نمایش مهرگان به تصویر کشیده است.

حسینی مدت شش سال دوره‌های مختلف تئاتری را زیر نظر علی‌اکبر علیزاد، استاد و کارگردان برجسته تئاتر آموزش دیده است. بازیگری در نمایش «ستوان اینیشمور» در سال ۹۷ در تماشاخانه آژمان و کارگردانی نمایشنامه‌خوانی «مهمانسرای دو دنیا» در همین تماشاخانه در سال ۹۸ از جمله فعالیت‌های هنری این کارگردان جوان محسوب می‌شود.

علی خلیلی، پرنیان کاظمی، محمد غلامی مایانی، محسن مظاهری، زهرا یوسفی و حسین حسینی بازیگران نمایش «متران پاژ» هستند که همگی بازیگری تئاتر را زیر نظر علیزاد فراگرفته‌اند. این نمایشنامه را وامپیلوف، نویسنده روس سال ۱۹۶۷ نوشته است. او سال ۱۹۳۷ به دنیا آمد و در دوره حکومت شوروی سابق چخوف جدید خوانده می‌شد، اما به دلیل آنکه در ۳۷ سالگی درگذشت، صرفا توانست تعداد محدودی نمایشنامه بنویسد؛ از جمله «شکار مرغابی»، «خداحافظی در ژوئن»، «والنتینا» و «پسر بزرگ».

نمایش «متران پاژ» یا «قضیه متران پاژ» فضای یک هتل در روستایی در دهه ۶۰ شوروی را به تصویر می‌کشد که در آن همه افراد دنبال یافتن هویت واقعی فردی هستند که با عنوان «متران پاژ» معرفی می‌شود. این مساله موجب جنون صاحب هتل می‌شود و در فضایی طنزگونه، اما رئال پشت پرده حقایقی از زندگی افراد مختلف هتل فاش می‌شود که می‌تواند لحظات سرگرم‌کننده‌ای را برای مخاطب رقم بزند.

حسینی در گفت و گو با هنرآنلاین درباره فضای اثر «متران پاژ» توضیح داد: «متران پاژ» یک اثر رئال و کمدی تراژیک است که جهالت آدم‌ها را به تصویر می‌کشد. اصولا فضای کمدی آثار وامپیلوف به سمت فانتزی بودن می‌رود ولی ما در اجرای این نمایشنامه سعی کردیم بیش از حد سمت فانتزی نرویم تا فضای رئال کار خراب نشود، در عین حال تلاش داشتیم فضای کمدی و ایده‌هایی را که در نمایشنامه وجود دارد، طبق همان اصول موجود در متن پیش ببریم.

وی افزود: موضوع اصلی نمایش «متران پاژ»، نادانی شخصیت اصلی است که ابتدا با غرور و تبختر زیادی وارد صحنه می‌شود اما به دلیل ناآگاهی خیلی زود از عرش به فرش می‌رسد. این اتفاقی است که در طول زندگی برای بسیاری از ما رخ می‌دهد و در موارد بسیاری ناآگاهی منجر به شکست ما می‌شود. وجود همین پیام در متن نمایش مهمترین عامل جذب من به «متران پاژ» بود.

این کارگردان جوان درباره نحوه آشنایی خود با نمایشنامه «متران پاژ» گفت: من از سال ۹۶ با متن نمایشنامه «قضیه متران پاژ» آشنا شدم و به دلیل وجود پیام‌های مهمی که در متن نهفته است، از همان زمان تصمیم گرفتم این کار را روی صحنه ببرم. اما با توجه به مشکلات مالی، شروع تمرین‌ها دو سال به تاخیر افتاد و شیوع کرونا در کشور و مشکلات مختلف نیز موجب شد اجرای ما حدود یک سال و نیم عقب بیفتد.

حسینی با اشاره به اجرای نمایش «متران پاژ» توسط حسن معجونی در خرداد ۹۶ عنوان کرد: دلیل اصلی آشنایی من با نمایشنامه اجرایی بود که به کارگردانی آقای معجونی در تماشاخانه پالیز برگزار شد. آن اجرا برای من بسیار جذاب بود و بلافاصله بعد از تماشای آن، ترجمه انگلیسی نمایشنامه را تهیه و مطالعه کردم و بعد از بارها مطالعه متن تصمیم گرفتم هر طور شده، با دیدگاهی که خودم درباره متن دارم، حتما کار را اجرا کنم.

وی در ادامه تاکید کرد: اکنون هم اجرای ما از نمایش متران پاژ براساس ترجمه‌ای است که شخصا از متن انگلیسی داشته‌ام و تلاش کردم تا حد امکان از اجرای آقای معجونی الگوبرداری نکنم و رویکرد خودم را به این اجرا داشته باشم، زیرا معتقدم هر کار هنری که صرفا بخواهد کپی‌برداری باشد، خوب از آب در نمی‌آید.

تعویق مکرر اجرای «متران پاژ» به دلیل شیوع کرونا

این کارگردان جوان در بخش دیگری از صحبت‌هایش با تاکید بر دشواری تمرین و اجرای تئاتر در دوره شیوع کرونا اظهار داشت: متاسفانه شیوع کرونا در یک سال و نیم گذشته باعث شد که هم جلسات تمرینی ما چند بار به تعویق بیفتد و هم جلسات بازبینی و در نهایت زمان شروع اجرای ما چند مرتبه با تاخیر مواجه شود و اگر با شیوع کرونا مواجه نبودیم، قطعا کار ما بسیار ساده‌تر پیش می‌رفت؛ بخصوص که تمرین تئاتر با رعایت پروتکل‌های بهداشتی تقریبا غیرممکن است.

حسینی در توضیح بیشتر گفت: دی ماه ۹۸ با گروه بازیگران تصمیم به اجرای این کار گرفتیم، اما متاسفانه در همان اولین جلسات تمرینی با شیوع کرونا مواجه شدیم و ناچار شدیم که تمرینات را به تعویق بیندازیم. البته از اوایل تابستان ۹۹ که تماشاخانه‌ها بازگشایی شدند، ما هم مجددا تمرینات را آغاز کردیم، ولی با شروع موج جدید کرونا در مرداد ۹۹ بازهم ناچار به تعطیل کردن تمرینات شدیم.

وی افزود: اواخر سال ۹۹ مجددا مصمم به اجرای «متران پاژ» شدیم و تصمیم گرفتیم تحت هر شرایطی این نمایش را روی صحنه ببریم. به همین دلیل هم از ابتدای ۱۴۰۰ تا نیمه مرداد تمرینات فشرده‌ای را برگزار کردیم و تلاش کردیم که حتی الامکان پروتکل‌های بهداشتی را در طول تمرینات رعایت کنیم. البته طبیعی است که رعایت تمام پروتکل‌ها در یک جلسه تمرینی تئاتر ممکن نیست، ولی ما تا همین اواخر سعی کردیم که با حفظ ماسک و رعایت فاصله اجتماعی تمرین کنیم.

نبود حمایت‌های مالی جوانان را از تئاتر کنار می‌زند

حسینی در ادامه صحبت‌هایش با انتقاد از عدم حمایت وزارت ارشاد و نهادهای صنفی از گروه‌های جدید تئاتری گفت: متاسفانه هیچ حمایتی از گروه‌های تئاتری جدید نمی‌شود و جوانانی که به این هنر علاقه دارند، ناچارند که چه در شرایط کرونا و چه غیر از آن، با هزینه شخصی روی صحنه بروند؛ هزینه‌ای که در ۹۵ درصد موارد هیچ بازگشتی برای این گروه‌ها ندارد و تقریبا همه گروه‌های تئاتری بخصوص گروه‌های جوان آن هم در شرایط شیوع کرونا، حتما ضرر می‌دهند.

این کارگردان جوان ادامه داد: فعالیت جوانان مستعد در تمام رشته‌های هنری از جمله تئاتر می‌تواند تاثیر زیادی بر پیشرفت فرهنگی، اجتماعی و آموزشی هر جامعه‌ای بگذراند؛ اما متاسفانه حمایت از هنرمندان جوان، مساله‌ای است که در ایران به شدت مغفول مانده و تقریبا همه هنرمندان جوانی که می‌شناسم، ناچارند که برای تامین مالی خود، بیشتر زمان خود را در مشاغل مختلف وقت بگذارند و صرفا به دلیل علاقه‌ای که به تئاتر یا سایر هنرها دارند، به سختی زمانی را به فعالیت‌های هنری اختصاص می‌دهند.

وی با تاکید بر لزوم ایجاد یک نظام حمایتی و استعدادیابی مناسب از جوانان علاقمند به رشته‌های هنری مختلف گفت: قطعا اگر چنین حمایت‌هایی وجود داشت، بسیاری از هنرمندان ما می‌توانستند زمان بیشتری را صرف پرورش هنر و استعداد خود کنند و به این شکل، استعدادهای هنری بیشتری در کشورمان شکوفا می‌شد و شاهد اجراهای بیشتر و باکیفیت‌تری در زمینه تئاتر یا سایر هنرها بودیم. 

حسینی معتقد است که اگر حمایت‌های بیشتری از جوانان علاقمند به رشته‌های هنری مختلف وجود داشت، گروه‌های جوان ناچار نبودند که با علم به این که فعالیت‌هایشان هیچ درآمدی را برایشان به همراه نخواهد داشت، به کار هنری بپردازند؛ زیرا اساسا افراد بسیار کمی می‌توانند سال‌ها بدون هیچ‌گونه درآمدی در یک رشته هنری فعالیت کنند و عمده جوانانی که بدون حمایت پا به عرصه‌های هنری مختلف می‌گذارند، خیلی زود از این عرصه کنار می‌روند.

وی در پایان تصریح کرد: در این شرایط بسیار مناسب بود که وزارت ارشاد و نهادهای صنفی متولی رشته‌های هنری مختلف از جمله خانه تئاتر، از هنرمندان جوان که به دلیل برخوردار نبودن از شرایط مالی مناسب، ناچار به کناره‌گیری از فعالیت‌های هنری می‌شوند یا فعالیت‌هایشان را به شدت محدود می‌کنند و برای کسب درآمد به مشاغل دیگر می‌پردازند، حمایت بیشتری انجام دهند.

سایر عوامل این نمایش نیز عبارتند از: دستیاران کارگردان: امیرمحمد مهران گهر و محبوبه نادعلی پور؛ مدیر صحنه: مهسا رمضانی؛ طراح لباس: عاطفه ربیعی؛ طراح صحنه: زهرا یوسفی؛ طراح گریم: مبینا محمدی؛ مجری گریم: مبینا محمدی و فاطمه حسینی پاک؛ مدیرتولید: محمدحسین خودکار؛ عکاس: محمدرضا حسینی.

اجرای نمایش «متران پاژ» از ۲۰ مرداد آغاز شده است و تا ۱۲ شهریور، هر شب ساعت ۲۰ در سالن شماره ۲ خانه نمایش مهرگان ادامه دارد.