بهمن شعلهور ، نویسنده، شاعر، مترجم، منتقد ادبی، روانپزشک و فعال سیاسی ایرانی-آمریکایی است که در ۱۷ بهمن ۱۳۱۹ (۶ فوریه ۱۹۴۱) در تهران متولد شد. او از نوجوانی به نوشتن و ترجمه پرداخت و در سنین ۱۸ و ۱۹ سالگی آثار برجستهای چون «خشم و هیاهو» از ویلیام فاکنر و «سرزمین هرز» از تی. اس. الیوت را به فارسی ترجمه کرد که همچنان بهعنوان نمونههای شاخص ترجمه در ادبیات معاصر فارسی شناخته میشوند.
زندگی و تحصیلات
شعلهور در خانوادهای با پیشینه سیاسی و فرهنگی رشد یافت. پدربزرگ پدریاش از مبارزان جنبش مشروطه و همراه ستارخان و باقرخان بود، و مادربزرگ پدریاش خواهر شیخ محمد خیابانی بود. پدرش، نخستین فارغالتحصیل دانشکده حقوق دانشگاه تهران، قاضی، وکیل دادگستری، روزنامهنگار و ناشر و سردبیر روزنامهی شعلهور بود. مادرش نیز از نخستین فارغالتحصیلان مدرسه پرستاری دانشگاه تهران بود.
او تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران به پایان رساند و در دانشگاه تهران به تحصیل پزشکی پرداخت، اما پیش از دریافت مدرک دکتری، برای پذیرش یک پست دیپلماتیک در ترکیه، تحصیل را رها کرد. در سال ۱۳۴۶، نخستین رمانش با عنوان «سفر شب» منتشر شد که بهزودی در ایران ممنوع شد. پس از این واقعه، او به ایالات متحده مهاجرت کرد و در دانشگاه آیووا در رشته ادبیات انگلیسی ادامه تحصیل داد و مدارک M.F.A، M.A و دکترای خود را دریافت کرد. سپس در دانشگاه هانمان
... دیدن ادامه ››
در فیلادلفیا مجدداً پزشکی خواند و در سال ۱۹۷۶ مدرک دکترای پزشکی خود را دریافت کرد. او تخصص روانپزشکی را در کالج پزشکی پنسیلوانیا گذراند و به عضویت هیئت علمی دانشگاه توماس جفرسون و سایر دانشگاههای منطقه فیلادلفیا درآمد.
فعالیتهای ادبی و سیاسی
شعلهور از سال ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۹ بهعنوان مخالف فعال رژیم پهلوی شناخته میشد و پس از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ نیز بهعنوان منتقد صریح حکومت جدید فعالیت کرد. او در اشعار و آثار خود، بهویژه در رمان «بیلنگر»، به نقد تند و صریح استبداد و سرکوب در ایران پرداخت. در سال ۲۰۰۷، پس از ۴۲ سال تبعید خودخواسته، به دعوت گروهی از نویسندگان و ناشران به ایران بازگشت، اما برنامه بزرگداشت او توسط مقامات لغو شد. با این حال، استقبال گسترده نویسندگان و رسانهها باعث شد حتی رسانههای دولتی نیز به مصاحبه با او بپردازند.
آثار برجسته
رمانها:
سفر شب: رمانی نوگرایانه که در سال ۱۳۴۶ منتشر شد و بهدلیل محتوای جسورانهاش در ایران ممنوع شد.
بیلنگر: رمانی که به نقد استبداد دینی و سرکوب در ایران میپردازد و هنوز در ایران مجوز انتشار نیافته است.
ترجمهها:
«خشم و هیاهو» از ویلیام فاکنر
«سرزمین هرز» از تی. اس. الیوت
شعر:
«حماسۀ مرگ، حماسۀ زندگی» (1960)
«سرود انقلاب» (1980)
زبانها و فعالیتهای دیگر
شعلهور به پنج زبان فارسی، انگلیسی، اسپانیایی، ایتالیایی و فرانسوی مینویسد و آثارش در این زبانها منتشر شدهاند. او همچنین بهعنوان استاد روانپزشکی و ادبیات در دانشگاههای مختلف آمریکا تدریس کرده و در زمینههای مختلف فرهنگی و هنری سخنرانیهایی ارائه داده است.
از پس سرخفامی مشعلها بر چهرههای عرقریز
از پس سکوت یخزده در باغها
از پس عذاب الیم در جایگاههای سنگی
فریادها و شیونها
زندانها و قصرها
و طنین رعد بهار بر کوهستانهای دوردست
او که زنده بود مرده است
ما که زنده بودیم اینک میمیریم
با اندکی شکیب
بهمن شعلهور