🎭 بفرمایید تئاتر
یکی از مکانهایی که میتواند در نمایشنامهها، بستر طرح و رویداد بسیاری از اتفاقات قرار گیرد، آشپزخانه است. نمایشنامه نویس، "آشپزخانه"را به عنوان نمادی از جامعه و روابط انسانی به دلیل ماهیت کارکردی آن، برای طرح و بسط موضوعات اجتماعی، احساسی، خانوادگی و دراماتیکی در نظر گرفته و با ویژگیهای موقعیتی آن در خانهای مسکونی و یا رستوران، داستان و روایت خود را ساخته و پرداخته میکند.
گاه بخشی از جریان نمایش در آشپزخانه میگذرد و گاه لوکیشن و اتفاقات کل نمایش در یک آشپزخانه است. نمونههایی که آشپزخانه به عنوان مرکز و محور رخدادها در نظر گرفته شده، و تجمع کاراکترها در آن به مثابه داد و ستدهای روزمره، اتصال و ارتباط افراد به عنوان کارمندان آن و یا اعضای خانواده، بروز تنشها و تضادها، بازتاب دردها، افکار، رویاها و احساسات و البته ارتباط نمادینش با طبخ و خلق مزهها و غذا، کم نیستند. چنانکه جنبشی در اواخر دهه ۵۰ تا ۶۰ میلادی در بریتانیا نیز شکل گرفت که به آن "جنبش سینک" یا ظرفشویی گفته میشود. این اصطلاح به تئاترهایی میپردازد که با سبک رئالیسم انتقادی، اغلب در محیطی مانند آشپزخانه، روایتگر مشکلات طبقات کارگر و نقد اختلاف طبقاتی افراد جامعه از مرفهین تا کارگران است.
یکی از مشهورترین این نمایشنامهها که اجراهای متعددی از آن نیز صورت گرفته و در ایران هم چندین بار بر صحنه آمده است، نمایش "آشپزخانه" نوشته آرنولد
... دیدن ادامه ››
وسکر است.
حسن معجونی در تماشاخانه پالیز در سال ۱۳۹۵ این اثر پرجنب و جوش را بر صحنه آورد که در آشپزخانه رستورانی در لندن می گذشت. بیش از ۳۰ بازیگر در این نمایش حضور داشتند و با طراحی صحنه، اسباب و وسایل پخت و پز با لباسها و فرمهای آشپزها، توانست با متنی درباره مشکلات و مسائل زندگی کارگران و کارکنان آشپزخانه و با رویکردی انتقادی از مناسبات کارفرماها و بهرهکشی سیستم سرمایه داری از قشر کارگر، نمونهای ماندگار از این سبک باشد. علیرضا شعبانیان و امین پناهی و چندتن دیگر نیز این نمایش را بعد از معجونی اجرا کردهاند.
سال ۱۳۹۳ نیز نمایشی متشکل از سه مونولوگ زنانه، که از سه شخصیت واقعی زن ایرانی الهام گرفته شده بود، آشپزخانه را بهعنوان موقعیت مکانی کاراکترها و در حالیکه هر کدام پیشخوانی برای پخت و پز داشتند، در نظر گرفت. نمایش "هم هوایی" نوشته مهین صدری و کارگردانی افسانه ماهیان نمایشی با طراحی صحنه آشپزخانه بود که هر کاراکتر روایت زندگی خود را بازگو میکرد.
"گرگها در آشپزخانه (آرمان شیرالینژاد) ، اژدهای طلایی (علی پروشانی) و اینجا / لندن (علی هادوی)" نیز نمایشهایی بودند که دستور صحنه و کلیت نمایش در محیط آشپزخانه اتفاق افتاده و روایت میشدند.
سال گذشته، صابر ابر نیز برای نمایش خود "امشب به صرف بورش و خون" که اقتباسی از رمان نازنین داستایوفسکی بود، طراحی صحنه را آشپزخانهای در نظر گرفت که در آن غذای بورش طبخ میشد. و حتی با آن غذا از تماشاگران پذیرایی گردید.
" آشپزخانه و متعلقات آن" نیز با محوریت آشپزخانه و مهمانی، نمونهای دیگر از این موضوع است که با متنی از انیس ژاوی فرانسوی، و به کارگردانی شهره سلطانی در تماشاخانه ایرانشهر اجرا میشود. این نمایش روایت اتفاقاتی از زندگی و روابط افرادی از جامعه امروز است که با سبک کمدی به ناهنجاریهای خانوادگی و اجتماعی میپردازد که آشپزخانه نیز در این نمایش سهمی مهم و موثری دارد.