احسان زیورعالم:
اجرای عجیب سگی در شب|دنیای پر تب‌وتاب یک اوتیسمی

اوتیسم چیست؟ می‌گویند نوعی اختلال رشدی است که با رفتارهای ارتباطی و کلامی غیرطبیعی مشخص می‌شود. علائم این اختلال تا پیش از سه‌سالگی بروز می‌کند و علّت اصلی آن هنوز ناشناخته است. به اوتیسم درخودماندگی هم می‌گویند.
برایم دو واژه در این تعریف اهمیت دارد. نخست درخودماندگی و دیگری ناشناختگی است. به نظر می‌رسد اوتیسم جهانی است که هنوز از شکاف نازک خود بیرون نیامده است و بشر به ظاهر دانا، نمی‌تواند از آن سر درآورد. اوتیسم یک معما است، معمایی که درون بخش برگزیده‌ای از انسان‌ها نهان شده است و احتمالاً تنها خود آنها، این درخودماندگی ناشناس را می‌شناسند.
اوتیسم به قدری معمایی است که برایش مدام فیلم می‌سازند، رمان می‌نویسند و نمایشگاه نقاشی برگزار می‌کنند. این روزها هم دراماتیک می‌شود و به تئاتر تبدیل می‌شود. «ماجرای عجیب سگی در شب» به کارگردانی افسانه کمالی داستان کریستین بون، دختری مبتلا به اوتیسم است که می‌خواهد راز قتل سگی را کشف کند؛ ... دیدن ادامه ›› اما او با مقاومت آدم‌های اطرافش روبه‌رو می‌شود. با این حال او یک شرلوک هولمز باهوش است و درون خود معمای این مرگ دلخراش را دنبال می‌کند، موانع را رد می‌کند و برای حل آن از سوئیندون به لندن می‌رود.
فسانه کمالی با تکیه بر متن سایمون استیونز تلاش کرده دو جهان موازی بیافریند. یک جهان آدم‌های معمولی که مدام سگ‌اندازی می‌کنند و دوم جهان درونیات کریستین که مملو از عجایب و غرایب است. این دو جهان برای کریستین بدل به یک آشوب رنگارنگ می‌شود. کمالی اثری آفریده که نشان دهد جهان درونی یک اوتیسمی به چه میزان می‌تواند خیال‌انگیز باشد. در جهان درونی کریستین هر چیزی از شکل ثابتش خارج می‌شود. در دنیای مثال او، یک آدم می‌تواند سگ باشد و یک ماشین بزرگ، در حد یک اسباب‌بازی کوچک می‌شود.
در «ماجرای عجیب سگی در شب» کریستین هر آنچه جهان بیرونش بر او تحمیل می‌کند را برسازی می‌کند. این مهمترین ویژگی اثر کمالی است. کمالی مدام به ما می‌گوید که این تصویر به چه میزان با منطق ذهنی ما در تنافر است. تکرار حرکات، حرف‌ها و به نوعی کند پیش رفتن روایت وجهی است که او مفاهیم اوتیسمی عاریه می‌گیرد. بیماران اوتیسمی درگیر رفتارهای کلیشه‌ای و تکراری و حتی خودآزار هستند. با این حال در «ماجرای عجیب سگی در شب» همه چیز وارونه می‌شود. این بار آدم‌های بیرون از وجود کریستین درگیر تکرار می‌‌شوند و آنها هستند که کریستین را آزار می‌دهند. در عوض کریستین نشان می‌دهد در جهان ذهن او هر چیزی به چه میزان می‌تواند زیبا شود؛ حتی پدر بداخلاقش.
کمالی برای نشان دادن دو جهان موازی علاوه بر نمایشگری بازیگران به یک بک‌پروجکشن نیز روی آورده است. در آن تصاویر بخشی از واقعیت بیرونی زندگی کریستین به نمایش گذاشته می‌شود. شمایل واقعی مادرش و علت رفتنش از منزل؛ اما مادر در دنیای کریستین فانتاستیک ظاهر می‌شود، با آن لباس‌های عجیب و غریب بنفش رنگ. کریستین اما پا را فراتر می‌گذارد و انرژیش در تصاویر متحرک پشت‌سرش نیز نمودار می‌شود. او قدرتمند است و می‌تواند جهانش را بسازد. پس ما نسبت به کریستین ترحم نمی‌ورزیم؛‌ بلکه شاید به دنیای پر از خیالش حسادت هم می‌روزیم، دنیای که در آن کریستین امری ناشناخته را در دل می‌پروراند که ما از درکش عاجزیم.
https://www.instagram.com/p/BzbLKuRg7gW/