استادم باقر یکتا: برند هنری صومعه‌سرا و گیلان

( دکتر حجت بقایی، مشاور تحقیق و توسعه + سالها همکاری در کنار استاد یکتا )

چه بخواهیم چه نخواهیم:استاد باقر یکتا برند ماندگارهنر گیلان است.

این شبها در شبکه محلی گیلان مجموعه عزاداری نمایش می دهد ، که یکی از ستاره های هنر گیلان در گوشه ای از تصویر مشغول عزاداری و پذیرایی از عزاداران است.

به کمیت و کیفیت مجموعه کار ندارم ، اما آن ستاره برای من گوهری گرانبهاست که احساس می کنم ، در کهکشان هنر ایران به آن کمتر توجه شده است.

در ... دیدن ادامه ›› این جا گفتگویی که چند وقت پیش داشتم با چند خبرنگار در مورد استاد باقر یکتا که جهت اطلاع بازنشر می کنم:

نگاهی تحلیلی به جایگاه هنری، تاریخی و فرهنگی یک چهره شاخص

در دنیای هنرهای نمایشی و تصویری ایران، به ویژه در استان‌های شمالی، کمتر نامی را می‌توان یافت که به اندازه «باقر یکتا» نماد پایداری، اصالت و تحول فرهنگی باشد.

او که در طول بیش از چهار دهه گذشته فعالیت‌های گسترده‌ای در حوزه بازیگری، کارگردانی، تصویربرداری و عکاسی داشته، نه تنها به عنوان یک هنرمند چندوجهی شناخته می‌شود، بلکه به‌عنوان مبدع و احیاگر تئاتر صومعه‌سرا و گیلان جایگاهی کم نظیر دارد. این مقاله ادای دین حجت بقایی به استاد باقر یکتاست و در پی آن است تا با تحلیل دقیق ابعاد مختلف فعالیت‌های استاد باقر یکتا، دلایل تبدیل شدن وی به یک برند هنری در سطح استانی و ملی را روشن کند.

در درجه اول، پیشینه تاریخی و هنری: حضور مستمر در دوران تحول:

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های استاد یکتا، حضور مستمر و فعال او در صحنه هنر از دوران پیش و پس از انقلاب اسلامی ایران است. دکتر بقایی، مشاور تحقیق و توسعه و از همکاران قدیمی استاد ، معتقد است که این استمرار، بنیان اصلی شکل‌گیری برند هنری اوست. در حالی که بسیاری از هنرمندان پس از انقلاب با محدودیت‌ها و تغییرات گسترده مواجه شدند، جناب یکتا با نگاهی خلاقانه توانست فعالیت‌های خود را ادامه دهد و حتی گسترش دهد. به طوری که معاونین وزارت ارشاد و مدیران آن زمان بارها و بارها برای دیدار ایشان به محل تمرین در صومعه سرا آمدند،

ویژگی منحصر به فردی که در ایشان به چشم می‌خورد، درگیری مستقیم او با فضای اجتماعی و سیاسی زمانه است؛ ساواک چند بار در جوانی او را دستگیر کرد و این نشان می‌دهد که او هنرمندی در خط مقدم جریان‌های اجتماعی و سیاسی زمان خود بوده است. چنین پیشینه‌ای باعث می‌شود که فعالیت‌های هنری او صرفاً نمایش هنر نباشد بلکه نمود بارزی از دغدغه‌های اجتماعی و فرهنگی باشد.

دوم، احیای تئاتر صومعه‌سرا و گیلان: -ایجاد زنجیره فرهنگی:

بعد از انقلاب، فضای هنری استان‌ها به ویژه در حوزه تئاتر با چالش‌های جدی مواجه شد؛ بسیاری از سالن‌ها و گروه‌ها به دلایل مختلف تعطیل یا غیرفعال شدند. استاد باقر یکتا تاکید می کنم استاد باقر یکتا، با اراده‌ای قوی، توانست «تئاتر صومعه‌سرا» را مجدداً راه‌اندازی کند و به عبارتی، تئاتر گیلان را زنده کند. دکتر بقایی در این خصوص می‌گوید: «او به عنوان بازیگر و کارگردان، نه تنها خودش فعال بود بلکه نسل‌های بعدی را تربیت کرد و زمینه را برای استمرار هنر نمایش در گیلان فراهم آورد.»

این اقدام‌ها باعث شد که تئاتر محلی پس از سال‌ها سکون، روح تازه‌ای بگیرد و به عنوان یک مرکز فرهنگی مهم و تأثیرگذار در استان شناخته شود. این احیا صرفاً یک کار فرهنگی نیست، بلکه یک حرکت اجتماعی و تاریخی است که به تثبیت هویت هنری و فرهنگی منطقه کمک می‌کند.

سوم، کیفیت هنری و دیده شدن در عرصه‌های ملی و بین‌المللی:

در سال‌های اخیر، آثار باقر یکتا حتی در عرصه‌های بین‌المللی نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند. یکی از فیلم‌های او در مراسم اسکار دیده شده و این اتفاق گویای کیفیت بالای کارهای ایشان است. همچنین، بارها توسط مدیران ارشد هنری کشور مورد تقدیر قرار گرفته اند.

این موفقیت‌ها باعث شده‌که نام استاد یکتا نه فقط در گیلان و شمال ایران، بلکه در میان بزرگان هنر کشور نیز مطرح شود. دکتر بقایی معتقد است: «دیده شدن در چنین سطحی، حاصل سال‌ها تلاش و تجربه اوست و همچنین بیانگر تعهد عمیق وی به هنر و فرهنگ است.»

چهارم، استقلال هنری و چالش‌های فرصت‌طلبی:

یکی از نکات مهم در تحلیل جایگاه استاد باقر یکتا، برخورداری یا عدم برخورداری او از فرصت‌های اجتماعی و سیاسی برای توسعه فعالیت‌های هنری است. با اینکه او ارتباطات گسترده‌ای داشت، اما هیچ‌گاه فرصت استفاده از آن‌ها را پیدا نکرد.با بهتر بگویم سواستفاده نکرد،این مسئله به دلیل ویژگی‌های اخلاقی و هنری او بوده؛استاد یکتا هنرمندی مستقل بود که ترجیح داد راه خود را به دور از بازی‌های سیاسی و جناحی ادامه دهد.

این استقلال هنری، اگرچه گاهی به بهای محدود شدن فرصت‌ها تمام شد، اما در نهایت باعث شد که برند او اصالت و ارزش خود را حفظ کند. دکتر بقایی این نکته را اینگونه تبیین می‌کند: «او برند خود را نه با پشتوانه‌های غیرهنری بلکه با کیفیت کار و صداقت در هنر بنا کرده است.»

نتیجه‌گیری: چرا استاد باقریکتا برند هنری است؟

برند هنری:یعنی ترکیبی از اصالت، تداوم، تأثیرگذاری و نمایندگی هویت فرهنگی و اجتماعی یک منطقه.

استاد یکتا به تمامی این معیارها پاسخ داده است.حضور مستمر او در عرصه هنر، احیای تئاتر و فرهنگ نمایشی در صومعه‌سرا و گیلان، کیفیت بی‌نظیر آثارش و استقلال در مسیر هنری، همه و همه نشان می‌دهد که او فراتر از یک هنرمند،بلکه یک نماد فرهنگی است.